
اعتیاد تأثیرات عمیقی بر سلامت روان افراد دارد و موجب بروز مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی و انزوای اجتماعی میشود. مقایسه وضعیت روانی معتادان با افراد سالم، نشاندهنده نقش مهم حمایت اجتماعی در بهبود یا وخامت حال روانی آنهاست. تمام تلاش ما دادن اطلاعات مفید به شماست، همراه ما در وب سایت رنگ زندگی باشید.
اعتیاد و تأثیر آن بر عملکرد روانی
اعتیاد به مواد مخدر نهتنها رفتار و خلقوخو را دچار اختلال میکند، بلکه عملکرد مغز را نیز به شکل جدی تحت تأثیر قرار میدهد. مصرف مستمر موادی مثل الکل، کوکائین یا هروئین، باعث تغییرات شیمیایی در سیستم عصبی شده و پیامرسانهای حیاتی مغز را مختل میکند.
نتیجه این اختلالات، کاهش توانایی در تصمیمگیری، افزایش خطر ابتلا به اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب، و کاهش قدرت کنترل بر هیجانات است.
تفاوتهای سلامت روانی در افراد سالم و معتاد
وضعیت روانی معتادان
اضطراب و افسردگی معتادان
اعتیاد و افزایش اضطراب و افسردگی
یکی از واضحترین اثرات روانی اعتیاد، افزایش سطح اضطراب و افسردگی در فرد مصرفکننده است. مواد مخدر ابتدا ممکن است حس آرامش موقت ایجاد کنند، اما در بلندمدت با کاهش تولید هورمونهای شادیبخش مانند سروتونین، باعث بروز افسردگی مزمن و اضطرابهای شدید میشوند. اعتیاد و افزایش اضطراب و افسردگی رابطهای دوطرفه و خطرناک دارند که درمان همزمان هر دو مشکل را ضروری میسازد.
جدیدترین مقالات: اختلالات روانی
هوش هیجانی در افراد معتاد و سالم
تفاوت حمایت اجتماعی معتاد و سالم
افراد با حمایت عاطفی و اجتماعی قوی سلامت روان بالاتری دارند. اما بهتدریج با گسترش اعتیاد، فرد دچار انزوای اجتماعی، طرد از جمع و کاهش شبکه حمایتی میشود که این موضوع سلامت روانی او را بیشازپیش تحت فشار قرار میدهد.
انزوای اجتماعی و اعتیاد
اعتیاد معمولاً با کاهش روابط اجتماعی و فاصله گرفتن فرد از خانواده و دوستان همراه است. مصرفکننده برای پنهان کردن وابستگی خود، اغلب دچار انزوای اجتماعی میشود که به مرور زمان احساس تنهایی و طرد شدن را تقویت میکند. این دور باطل، روند درمان را سختتر کرده و سلامت روانی فرد را بهطور جدی به خطر میاندازد.
اعتیاد و کاهش ارتباطات اجتماعی
افراد معتاد به دلیل شرم، احساس گناه، یا رفتارهای پرخطر ناشی از مصرف مواد، اغلب از روابط سالم اجتماعی فاصله میگیرند. کاهش ارتباطات اجتماعی نهتنها حمایتهای عاطفی و روانی را از بین میبرد، بلکه باعث تشدید احساس بیارزشی و انزوای ذهنی میشود. درمان مؤثر اعتیاد باید بر بازیابی ارتباطات سالم و بازگشت به جامعه تمرکز داشته باشد.
رفتارهای پرخطر و تکانشی افراد معتاد
فردی که سالم است، معمولاً در مواجهه با خطر از استراتژیهای منطقی استفاده میکند. در حالیکه، مصرف مواد مخدر باعث کاهش کنترل هیجانات شده و رفتارهای تکانشی یا پرخطر را افزایش میدهد. این امر نهتنها سلامت روانی، بلکه سلامت فیزیکی را هم تهدید میکند.
جدیدترین مقالات: سلامت روان
عوامل مؤثر بر افت سلامت روان در افراد معتاد
چند عامل کلیدی سبب کاهش سلامت روان در افراد مبتلا به اعتیاد میشود:
-
تغییرات شیمیایی مغز که باعث بیثباتی خلقی و افسردگی میشود.
-
تنشهای بینفردی و خانوادگی که بهواسطه مصرف تکراری مواد شکل میگیرد.
-
افت عملکرد در زمینه اجتماعی و شغلی که منجر به احساس شکست و بیارزشی میگردد.
-
انزوای اجتماعی و کاهش حمایت احساسی که کیفیت روانی را بهطور چشمگیری کاهش میدهد.
اثر اعتیاد بر روان
بسیاری از داروهای روانگردان مانند اکستازی یا آمفتامین، بهصورت مستقیم سطح سروتونین و دوپامین را افزایش میدهند. اگرچه در کوتاهمدت احساس سرخوشی ایجاد میکنند، ولی در درازمدت تعادل هورمونی را بههم زده و فرد را مستعد افسردگی شدید، اضطراب مزمن یا حتی روانپریشی میکنند. در برخی موارد نیز، مصرف مواد نوعی بیماری روانی نهفته را بروز داده و آن را تشدید میکند.
تفاوت سلامت روان معتاد و سالم
تحقیقات متعدد نشان دادهاند که مصرفکنندگان طولانیمدت مواد در سطوح بالاتری از اختلالات خلقی، اختلال اضطراب و رفتارهای تکانشی قرار دارند. همچنین، هوش هیجانی، انعطافپذیری روانی و حس تعلق اجتماعی در میان معتادان نسبت به گروههای کنترل (افراد سالم) بهطور چشمگیری پایینتر است. این شواهد تأکیدی بر ضرورت مداخلات تخصصی برای بهبود سلامت روان معتادان دارد.
درمان روانی اعتیاد
برای بهبود وضعیت روانی افراد مبتلا به اعتیاد، استفاده از یک بسته جامع درمانی ضروری است:
-
رواندرمانی فردی و گروهی برای بازشناسایی احساسات و مهارتهای مقابلهای؛
-
دارودرمانی در صورت وجود اختلالات مانند افسردگی یا اضطراب موثراند؛
-
مشارکت در گروههای حمایتی مانند جلسات NA یا ترک اعتیاد به بازسازی شبکه اجتماعی کمک میکند؛
-
آموزش مهارتهای زندگی شامل مدیریت استرس، کنترل خشم و مقابله با وسوسه؛
-
فعالیتهای جسمی و ذهنآگاهی مانند ورزش منظم یا مراقبت ذهنی جهت تقویت روان و روح؛
-
حمایت خانواده که به عنوان سنگبنای اصلی بهبود روانی عمل میکند.
⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬
برای بهبود سلامت روان چه کنیمعلائم پی تی اس دی در کودکانآشنایی با انواع دندان