بی‌ انگیزگی چطور درمان می‌شود؟ ۷ روش روان‌ شناسی

بی‌انگیزگی یکی از مشکلات رایج روانی است که می‌تواند زندگی روزمره را تحت‌تأثیر قرار دهد. خوشبختانه با بهره‌گیری از روش‌های روان‌شناسی مؤثر، می‌توان این حالت را مدیریت و درمان کرد. تمام تلاش ما دادن اطلاعات مفید به شماست، همراه ما در وب سایت رنگ زندگی باشید.

بی‌ انگیزگی چیست

بی‌انگیزگی حالتی است که فرد تمایل یا انرژی لازم برای انجام کارها، دنبال کردن اهداف و حتی انجام وظایف روزمره را ندارد. در این شرایط، علاقه و اشتیاق نسبت به فعالیت‌ها کاهش پیدا می‌کند و فرد ممکن است احساس خستگی، بی‌حوصلگی یا بی‌تفاوتی داشته باشد. این وضعیت می‌تواند کوتاه‌مدت باشد و به دلیل خستگی، استرس یا فشارهای روزانه ایجاد شود، یا طولانی‌مدت باشد و به مسائل عمیق‌تری مثل افسردگی، اضطراب یا نداشتن هدف در زندگی مربوط شود.

شناخت دلایل بی‌انگیزگی اولین قدم برای مقابله با آن است؛ چون با پیدا کردن علت، می‌توان راه‌های بهبود و بازگشت انرژی را پیدا کرد.

انواع بی‌ انگیزگی

بی‌انگیزگی انواع مختلفی دارد که هر کدام دلایل و زمینه‌های خاص خود را دارند. مهم‌ترین انواع بی‌انگیزگی عبارت‌اند از:

بی‌انگیزگی تحصیلی یا کاری:

وقتی فرد نسبت به درس یا کار خود علاقه و انگیزه‌ای ندارد، ممکن است عملکردش کاهش یابد و حس بی‌ارزشی یا خستگی ذهنی به سراغش بیاید.

بی‌انگیزگی عاطفی:

در این حالت، فرد نسبت به روابط عاطفی و احساسات خود بی‌تفاوت می‌شود و نمی‌تواند احساسات مثبت یا منفی را به خوبی تجربه کند.

بی‌انگیزگی جسمانی:

این نوع بی‌انگیزگی با خستگی مفرط و کمبود انرژی جسمانی همراه است و ممکن است ناشی از مشکلات سلامت روان و جسمی، کم‌خوابی یا تغذیه نامناسب باشد.

بی‌انگیزگی روانی یا شناختی:

وقتی افکار منفی، استرس یا اضطراب شدید باعث کاهش علاقه به فعالیت‌ها می‌شود، فرد دچار بی‌انگیزگی روانی می‌شود.

بی‌انگیزگی اجتماعی:

فرد در این حالت تمایلی به تعاملات اجتماعی ندارد و از برقراری ارتباط با دیگران دوری می‌کند.

شناخت نوع بی‌انگیزگی به شما کمک می‌کند تا راهکارهای مناسب‌تری برای رفع آن بیابید و زندگی پویاتری داشته باشید.

علائم بی انگیزگی

علائم بی‌انگیزگی می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد، اما معمولاً شامل موارد زیر است:

راهکارهای مقابله با بی انگیزگی

هدف‌گذاری کنید:

اهداف خود را روی کاغذ بنویسید، برای آن‌ها برنامه‌ریزی کنید و وارد عمل شوید. از محدوده امن زندگی خارج شوید، ریسک کنید و به دنبال فرصت‌های تازه باشید. اجازه ندهید سن، قضاوت دیگران یا کلیشه‌های اجتماعی شما را محدود کنند.

از گذشته بیاموزید:

اشتباهات گذشته نباید باعث از بین رفتن انگیزه شما شوند. فکر کردن به گذشته فایده‌ای ندارد؛ فقط کافی است از آن تجربه بگیرید و نگاهتان را به آینده بدوزید. خطاهای خود را ببخشید و برای جبرانشان اقدام کنید. اگر فراموش کردن گذشته سخت است، از یک مشاور کمک بگیرید.

موفقیت‌هایتان را به یاد بیاورید:

ذهن انسان بیشتر روی خاطرات منفی تمرکز می‌کند و دستاوردهای مثبت را کم‌رنگ‌تر می‌بیند. با مرور موفقیت‌ها—even کوچک‌ترینشان—می‌توانید دوباره به استعدادها و توانایی‌های خود اعتماد کنید.

مقایسه ناسالم را کنار بگذارید:

زندگی خود را با ظاهر زندگی دیگران مقایسه نکنید؛ این عادت های مثبت باعث کاهش انگیزه می‌شود. متأسفانه بسیاری از ما از کودکی با این نوع مقایسه‌ها روبه‌رو بوده‌ایم، اما می‌توان با آگاهی، آن را کنار گذاشت.

فراموش نکنید شرایط زندگی هر فرد منحصر به فرد است. شاید اگر فردی که با او مقایسه می‌کنید در شرایط شما بود، حتی وضعیت سخت‌تری تجربه می‌کرد. به جای مقایسه، تمام تمرکز خود را روی اهداف بگذارید و برای رسیدن به آن‌ها تلاش کنید.

از زمان به شکل مؤثر استفاده کنید:

به تعویق انداختن کارها باعث انباشته شدن وظایف و کاهش انگیزه می‌شود. برای مدیریت بهتر، یک برنامه دقیق تهیه کنید و کارهای عقب‌افتاده را به تدریج انجام دهید. عوامل حواس‌پرتی مثل شبکه‌های اجتماعی یا تلفن همراه را محدود کنید و اهداف خود را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. با رسیدن به هر مرحله، انرژی و اراده بیشتری برای ادامه مسیر پیدا خواهید کرد.

پیشرفت خود را هر هفته بررسی کنید:

ثبت مسیر حرکت و ارزیابی میزان پیشرفت، انگیزه شما را برای ادامه راه تقویت می‌کند. این کار باعث می‌شود خطاهایی که شما را از مسیر اصلی دور کرده‌اند مشخص شوند و بتوانید به موقع اصلاح کنید و دوباره به هدف اصلی برگردید.

زمان استراحت و پاداش را جدی بگیرید:

کار مداوم بدون توقف باعث فرسودگی و از بین رفتن انگیزه می‌شود. زمانی برای استراحت و تفریح در نظر بگیرید تا انرژی‌تان حفظ شود. برای خود پاداش تعیین کنید؛ به عنوان مثال بگویید پس از اتمام یک کار مهم، اجازه انجام یک فعالیت مورد علاقه را به خود می‌دهم.

۷ روش روان‌ شناسی بی‌ انگیزگی چطور درمان می‌شود

• تعیین اهداف کوچک و قابل دسترس
  شکستن کارهای بزرگ به اهداف کوچک‌تر و ملموس کمک می‌کند تا احساس موفقیت و انگیزه ایجاد شود.

• تمرین خودآگاهی و مراقبه
  تمرین‌های ذهن‌آگاهی و مدیتیشن به کاهش استرس و افزایش تمرکز کمک می‌کند و باعث می‌شود فرد بیشتر با احساسات و انگیزه‌های خود آشنا شود.

• اصلاح افکار منفی
  شناسایی و تغییر باورهای منفی و خودانتقادگرانه به افزایش اعتماد به نفس و انگیزه کمک می‌کند.

• استفاده از تقویت مثبت
  تشویق خود به خاطر موفقیت‌ها و پیشرفت‌های کوچک باعث افزایش حس ارزشمندی و انگیزه می‌شود.

• ایجاد روال منظم و برنامه‌ریزی شده
  داشتن برنامه روزانه منظم و پیروی از آن، به ایجاد عادت‌های مثبت و کاهش تنبلی کمک می‌کند.

• حمایت اجتماعی و ارتباط با دیگران
  ارتباط با دوستان، خانواده و گروه‌های حمایتی می‌تواند انرژی و انگیزه را افزایش دهد و احساس تنهایی را کاهش دهد.

• مشاوره و درمان روان‌شناختی
  مراجعه به روانشناس و استفاده از روش‌های درمانی مثل رفتاردرمانی شناختی (CBT) می‌تواند به شناسایی ریشه‌های بی‌انگیزگی و رفع آنها کمک کند.

چگونه انگیزه خود را افزایش دهیم

برای افزایش انگیزه می‌توانید از چند روش مؤثر استفاده کنید:

1. هدف‌گذاری شفاف: اهداف مشخص، قابل اندازه‌گیری و دست‌یافتنی تعیین کنید تا بدانید دقیقاً برای چه چیزی تلاش می‌کنید.

2. برنامه‌ریزی عملی: مسیر رسیدن به هدف را به مراحل کوچک‌تر تقسیم کنید تا انجام آن آسان‌تر و انگیزه‌تان بیشتر شود.

3. یادآوری موفقیت‌ها: دستاوردهای گذشته—even کوچک‌ترینشان—را مرور کنید تا به توانایی‌های خود دوباره اعتماد کنید.

4. حذف عوامل حواس‌پرتی: محیط کار و زندگی خود را از چیزهایی که تمرکزتان را می‌گیرند پاکسازی کنید.

5. الهام گرفتن: کتاب بخوانید، سخنرانی‌های انگیزشی گوش کنید یا با افراد موفق گفت‌وگو کنید تا انرژی مثبت بگیرید.

6. پاداش دادن به خود: پس از رسیدن به هر مرحله، برای خود یک پاداش کوچک در نظر بگیرید تا انگیزه ادامه مسیر بیشتر شود.

7. مراقبت از بدن و ذهن: خواب کافی، تغذیه سالم و ورزش باعث می‌شود ذهن و بدن انرژی لازم برای حفظ انگیزه را داشته باشند.

چرا دچار بی انگیزگی می‌شویم

عوامل متعددی می‌توانند باعث کاهش انگیزه شوند؛ از جمله نداشتن اعتمادبه‌نفس، کمبود باور به توانایی‌های شخصی، خجالت، ترس از شکست، استرس زیاد، ناامیدی و سرزنش مداوم خود.

با این حال، بی‌انگیزگی وضعیتی ثابت و غیرقابل تغییر نیست. با شناخت بهتر خود و کنار گذاشتن تنبلی می‌توان انرژی، اعتمادبه‌نفس و حس توانمندی را دوباره به دست آورد.

چرا بی‌ انگیزه می‌شویم

نداشتن هدف مشخص

وقتی ندانید دقیقاً چه می‌خواهید، انگیزه‌تان کاهش پیدا می‌کند. داشتن هدف مسیر را روشن می‌کند، اما رویاهای مبهم و نانوشته به مرور فراموش می‌شوند. تکرار و یادآوری مداوم اهداف اهمیت زیادی دارد، زیرا باعث می‌شود به جزئیات آن‌ها توجه بیشتری کنید و همین دقت، مسیرهای تازه‌ای برای رسیدن به خواسته‌هایتان ایجاد می‌کند. بررسی دقیق اهداف و شناسایی سختی‌های احتمالی نیز به شما کمک می‌کند هنگام مواجهه با چالش‌ها پایدار بمانید و دلسرد نشوید.

ناامیدی و سرزنش خود

گاهی اوقات ناامیدی نتیجه سرزنش‌های بی‌وقفه است. شاید بارها پیش آمده که با یک اشتباه کوچک به خود برچسب‌های منفی بزنید و بگویید «چقدر نادانم». این رفتار تنها فاصله شما با هدف را بیشتر می‌کند. به جای محکوم کردن خود، اشتباه را شناسایی و اصلاح کنید. انرژی مثبت به خود بدهید و با برنامه‌ریزی منظم، پیگیری اهداف و حرکت مستمر، احساس رضایت را در مسیر زندگی تقویت کنید.

مانند افراد باانگیزه رفتار کردن

رفتار شما می‌تواند انگیزه ایجاد کند. تصور کنید فردی باانگیزه چه حالتی دارد، چگونه صحبت می‌کند و چه‌طور قدم برمی‌دارد. همان انرژی را تقلید کنید و مثل کسی رفتار کنید که به موفقیت نزدیک است.

انتخاب اهداف بزرگ

داشتن اهداف کوچک معمولاً باعث تلاش محدود می‌شود، اما اهداف بزرگ هیجان و قدرت بیشتری ایجاد می‌کنند. وقتی هدفی بلندپروازانه انتخاب می‌کنید، باید آماده باشید تا چندین برابر انرژی صرف کنید. تلاش ده‌برابری نسبت به حد انتظار، نتایج چشمگیرتری به همراه دارد و رسیدن به چنین اهدافی حس توانمندی عمیقی ایجاد می‌کند.

مقابله با اضطراب

اضطراب هم می‌تواند انگیزه را کاهش دهد. گاهی استرس باعث می‌شود مغز برای محافظت از شما، موضوع را رها کند. اگر ترس از شکست دارید، ذهن ناخودآگاه تلاش می‌کند از ادامه مسیر بازتان دارد. به جای عقب‌نشینی، تمرکز کنید و دلیل اصلی انتخاب هدفتان را به خود یادآوری کنید. تمرکز روی یک هدف اصلی، انرژی و تعهد بیشتری ایجاد می‌کند.

غلبه بر تنبلی

تنبلی نیز یکی از دلایل مهم افت انگیزه است. تنها راه مقابله با آن این است که کارها را به تعویق نیندازید. هر کاری را همان لحظه انجام دهید، زیرا انباشته شدن وظایف باعث دلسردی و کاهش انرژی می‌شود.

راه‌ حل و درمان بی ‌انگیزگی

برای رفع بی‌انگیزگی دو شیوه اصلی وجود دارد: درمان شناختی رفتاری (CBT) و مصاحبه انگیزشی (MI).

درمان شناختی رفتاری (CBT)

در این روش الگوهای فکری و باورهای فرد بررسی می‌شود تا با اصلاح نگرش‌ها، دیدگاه جدیدی ایجاد گردد. این تغییر نگرش باعث افزایش انگیزه و بهبود عملکرد فرد می‌شود.

مصاحبه انگیزشی (MI)

در این شیوه، درمانگر با شما کار می‌کند تا میزان آمادگی، اعتمادبه‌نفس و توانایی‌تان را بسنجید. سپس با ایجاد چالش و هدایت تدریجی، کمک می‌کند از وضعیت بی‌انگیزگی خارج شوید. این روش معمولاً نیاز به صرف زمان بیشتری دارد.

هفت راهکار برای بالا بردن انگیزه

۱. از رخت‌خواب بیرون بیایید

بلند شدن از تخت می‌تواند اولین قدم مهم روز باشد. بعد از برخاستن، لبخند بزنید و چند جمله مثبت روی برگه بنویسید و به آینه بچسبانید. عباراتی مانند «من می‌توانم»، «هر مسیر طولانی با یک قدم آغاز می‌شود» یا «تسلیم نمی‌شوم» به مرور ذهن شما را شرطی می‌کند. تکرار این جملات انگیزشی، انرژی ذهنی را افزایش می‌دهد.

۲. کمی پیاده‌روی کنید

حرکت و ورزش باعث ترشح هورمون‌هایی مانند اندورفین، دوپامین و سروتونین می‌شود که روحیه را تقویت می‌کنند. حتی نیم ساعت پیاده‌روی در روز می‌تواند حس بی‌انگیزگی را کاهش دهد و انرژی شما را بازگرداند.

۳. با طبیعت در تماس باشید

کار کردن با خاک می‌تواند حالتان را بهتر کند. خاک حاوی باکتری‌هایی است که تولید سروتونین را بالا می‌برند و اثر مثبتی بر خلق‌وخو دارند. همچنین مصرف غذاهای تخمیری مثل ماست به کاهش اضطراب و بهبود روحیه کمک می‌کند.

۴. افکار منفی را کم کنید

ذهن به راحتی تحت تأثیر افکار قرار می‌گیرد، پس آگاهانه به دنبال مثبت‌اندیشی باشید. خبرهای امیدوارکننده بخوانید، از صحبت با افراد منفی‌نگر دوری کنید و تا جای ممکن خوش‌بینانه فکر کنید. معاشرت با افراد پرانرژی می‌تواند نگرش شما را تغییر دهد.

۵. کارهای روزانه را ادامه دهید

داشتن لیست کارهای کوچک و انجام دادن آن‌ها، حس موفقیت و رضایت را افزایش می‌دهد. همین دستاوردهای کوچک به شما انگیزه می‌دهد تا سراغ اهداف بزرگ‌تر بروید و اعتمادبه‌نفس بیشتری پیدا کنید.

۶. معاشرت‌های انگیزشی داشته باشید

ارتباط با افرادی که انرژی مثبت منتقل می‌کنند، یکی از سریع‌ترین راه‌ها برای مقابله با ناامیدی است. بودن در کنار آن‌ها انگیزه را تقویت و افکار منفی را کم می‌کند.

۷. خواب کافی و منظم داشته باشید

کمبود خواب انرژی را کاهش می‌دهد و خواب بیش‌ازحد باعث بی‌حالی می‌شود. یک برنامه منظم خواب طراحی کنید و به آن پایبند باشید. معمولاً هفت تا هشت ساعت خواب مفید برای بیشتر افراد مناسب است.

ایجاد عادت‌های مثبت

برای غلبه بر بی‌انگیزگی، ساختن عادت‌های مفید اهمیت زیادی دارد. سه عنصر کلیدی در این مسیر وجود دارد: انگیزه، پیگیری و پاداش. حتی انگیزه‌های کوچک، مانند بوی قهوه صبحگاهی یا یک لیوان شیر گرم، می‌توانند آغازگر حرکت باشند. نوشتن برنامه و پایبندی به آن، ساده‌ترین و موثرترین راه برای شکل‌گیری عادات مثبت است.

آیا امکان پیشگیری از بی انگیزگی وجود دارد

قطعاً وقتی زندگی طبق برنامه‌ای منظم پیش برود، احتمال بروز بی‌انگیزگی روانی به ویژه در جوانان کاهش می‌یابد، مگر اینکه فرد به مشکلات عصبی یا روانی زمینه‌ای مبتلا باشد که در این صورت با درمان به موقع می‌توان از پیشرفت بی‌انگیزگی جلوگیری کرد.

در هر شرایطی، بی‌انگیزگی و بی‌هدف بودن، به ویژه در میان کارکنان و دانش‌آموزان (مثل بی‌انگیزگی تحصیلی در دوران کرونا) بدون دلیل نیست و مدیریت درست همراه با ارائه پاداش می‌تواند از شکل‌گیری این مشکلات جلوگیری کند.

اگر اطرافیانتان تمایل به مصرف ماری جوانا دارند، بهتر است خودتان از مصرف آن پرهیز کنید تا از بروز سندرم بی‌انگیزگی پیشگیری و مراقبت شود. امروزه مصرف داروهای ضدافسردگی رواج یافته و بسیاری مجبور به استفاده از آن‌ها هستند، اما توصیه می‌شود با شروع ورزش و مراقبت بیشتر از خود، مدت مصرف این داروها را کاهش دهید تا احتمال ابتلا به سندرم بی‌انگیزگی کمتر شود.

نحوه صحیح تشخیص بی انگیزگی

این مشکل باید توسط روانشناس یا روانپزشک تشخیص داده شود، زیرا علائم آن شباهت زیادی به افسردگی دارد. در ابتدا، متخصص با طرح سوالاتی درباره احساسات، رفتارها و عملکرد شما در زمینه‌های مختلف زندگی، وضعیت را بررسی می‌کند. معمولاً برای تشخیص بی‌انگیزگی، روانشناس یا روانپزشک چهار معیار اصلی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد:

انواع راه‌های درمان بی انگیزگی شدید

انواع روش‌های درمان بی‌انگیزگی شدید عبارت‌اند از:

1. درمان روان‌درمانی: روش‌هایی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) که به تغییر الگوهای فکری منفی و افزایش انگیزه کمک می‌کند. در این روش، فرد می‌آموزد چگونه با افکار منفی مقابله کرده و رفتارهای مثبت را جایگزین کند.

2. مصاحبه انگیزشی (MI): در این روش درمانگر به فرد کمک می‌کند تا انگیزه درونی خود را کشف کرده و برای تغییر رفتار آماده شود. این روش برای افرادی که نسبت به تغییر مردد هستند موثر است.

3. دارودرمانی: در صورت وجود اختلالات روانی زمینه‌ای مانند افسردگی، پزشک ممکن است داروهای ضدافسردگی یا سایر داروهای مناسب تجویز کند که به بهبود علائم و افزایش انگیزه کمک می‌کنند.

4. تمرینات جسمانی: فعالیت‌های ورزشی منظم موجب افزایش ترشح هورمون‌هایی مانند دوپامین و سروتونین می‌شود که به بهبود خلق و افزایش انرژی و انگیزه کمک می‌کند.

5. تغییر سبک زندگی: تنظیم خواب، تغذیه سالم، کاهش استرس و ایجاد برنامه روزانه منظم می‌تواند به کاهش بی‌انگیزگی کمک کند.

6. حمایت اجتماعی: ارتباط با افراد مثبت‌اندیش و حمایت‌کننده، شرکت در گروه‌های حمایتی و فعالیت‌های اجتماعی می‌تواند باعث افزایش انگیزه شود.

7. آموزش مهارت‌های مقابله‌ای: یادگیری روش‌های مدیریت استرس و هیجانات منفی به فرد کمک می‌کند تا بهتر با چالش‌ها روبرو شده و انگیزه خود را حفظ کند.

ترکیبی از این روش‌ها معمولاً بهترین نتیجه را به همراه دارد و بسته به شدت و علت بی‌انگیزگی، برنامه درمانی فردی طراحی می‌شود.

دارو برای بی انگیزگی

برای بی‌انگیزگی ناشی از بیماری‌های عصبی پیش‌رونده مانند پارکینسون یا آلزایمر، روانپزشک ممکن است داروهایی تجویز کند تا علائم کاهش یابد. تاکنون داروی اختصاصی برای درمان بی‌انگیزگی که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تأیید شده باشد وجود ندارد. اما در موارد شدید، روانپزشکان با استفاده از داروهای محرک وضعیت بیمار را بهبود می‌بخشند.

برخی از داروهای مورد استفاده عبارت‌اند از:

• داروهای ضد افسردگی که در درمان آلزایمر کاربرد دارند، مانند دونپزیل، گالانتامین و ریواستیگمین

• داروهای ضد افسردگی معمول مانند پاروکستین، سرترالین و بوپروپیون

• داروهای محرک گردش خون مغزی و متابولیسم که به درمان علائم سکته مغزی کمک می‌کنند، مانند نیجرگلین

• داروهای محرک دوپامین که برای درمان پارکینسون استفاده می‌شوند، مانند روپینیرول

• داروهای ضد روان‌پریشی که در درمان اسکیزوفرنی به کار می‌روند

• داروهای محرک روانی که اغلب برای بی‌انگیزگی بدون علت زمینه‌ای تجویز می‌شوند؛ نمونه‌هایی از این داروها شامل متیل فنیدات (ریتالین)، پمولین (سایلرت) و آمفتامین هستند.

استفاده از این داروها معمولاً تحت نظر متخصص و همراه با درمان‌های دیگر انجام می‌شود تا بهترین نتیجه حاصل شود.

روان درمانی برای بی انگیزگی

روان‌درمانی یکی از روش‌های موثر برای مقابله با بی‌انگیزگی است که با هدف تغییر افکار و رفتارهای منفی به کار می‌رود. در این روش، فرد با کمک روانشناس یا روان‌درمانگر به شناخت بهتر خود، ریشه‌های بی‌انگیزگی و موانع پیش‌رو می‌پردازد و راهکارهایی برای بهبود انگیزه پیدا می‌کند.

از رایج‌ترین روش‌های روان‌درمانی برای درمان بی‌انگیزگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درمان شناختی-رفتاری (CBT): این روش بر تغییر افکار منفی و الگوهای رفتاری نادرست تمرکز دارد و به فرد کمک می‌کند تا باورهای محدودکننده را شناسایی و اصلاح کند و به جای آن‌ها، نگرش‌های مثبت و واقع‌بینانه‌تری را جایگزین کند.

• مصاحبه انگیزشی (MI): در این روش درمانگر با سوالات هدفمند، فرد را به بررسی انگیزه‌ها و ارزش‌های خود تشویق می‌کند تا تمایل بیشتری برای تغییر رفتار و رسیدن به اهداف پیدا کند.

• روان‌درمانی حمایتی: این نوع درمان بیشتر بر حمایت عاطفی و افزایش اعتماد به نفس تمرکز دارد و می‌تواند به افراد کمک کند تا احساس تنهایی و ناامیدی را کاهش دهند.

روان‌درمانی معمولاً همراه با سایر درمان‌ها مانند دارودرمانی یا تغییر سبک زندگی انجام می‌شود تا نتایج بهتری حاصل شود و انگیزه فرد به مرور زمان تقویت گردد.

درمان سندرم بی انگیزگی

از آنجا که بیماران مبتلا به سندرم بی‌انگیزگی اغلب علائم افسردگی را نشان می‌دهند، معمولاً درمان شامل استفاده از داروهای ضد افسردگی به همراه روان‌درمانی است.

اگر این سندرم به دلیل مصرف مداوم داروهای SSRI ایجاد شده باشد، پزشک ممکن است دوز دارو را کاهش داده یا به تدریج مصرف آن را قطع کند. سه رویکرد کلی برای درمان سندرم بی‌انگیزگی مرتبط با SSRI ها وجود دارد:

• کاهش تدریجی دوز داروی SSRI

• اضافه کردن داروی مکمل که به کاهش بی‌انگیزگی کمک کند

• جایگزینی دارو با دسته‌ای دیگر از ضد افسردگی‌ها مانند مهارکننده‌های بازجذب سروتونین-نوراپی‌نفرین (SNRIs)

در مورد سندرم بی‌انگیزگی ناشی از مصرف ماری‌جوانا، بهترین راهکار کاهش تدریجی مصرف است، چون قطع ناگهانی می‌تواند علائم را شدت ببخشد.

درمان بی انگیزگی با داروهای گیاهی

خوشبختانه استفاده از داروهای گیاهی مانند اسطوخودوس، گل گاوزبان، زعفران، بهارنارنج و چای سبز می‌تواند به کاهش اضطراب و افسردگی در افرادی که دچار بی‌انگیزگی هستند کمک قابل توجهی کند.

با این حال، اگر از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنید، بهتر است قبل از شروع مصرف هر گونه دمنوش یا چای گیاهی، با یک متخصص طب سنتی مشورت نمایید، زیرا احتمال تداخل دارویی وجود دارد.

درمان بی انگیزگی در طب سنتی

طب سنتی باور دارد که اصلی‌ترین دلیل بی‌انگیزگی و بی‌حوصلگی، سردی و رطوبت زیاد بدن است. بنابراین بهتر است مصرف خوراکی‌های با طبع گرم مانند خرما، موز، نارگیل، گردو و انبه را افزایش دهید. همچنین بوییدن عطر گل محمدی، بابونه و رز می‌تواند تاثیر مثبتی داشته باشد.

اگر دسترسی به روش‌های طب سنتی دارید، حتماً از آن بهره ببرید. ماساژ بدن با روغن‌های طبیعی مثل روغن زیتون، کنجد و نارگیل نیز به کاهش خستگی مزمن کمک زیادی می‌کند.

چه عواملی باعث بی ‎انگیزگی در فرد می‎شود

بی‌انگیزگی می‌تواند نه تنها یکی از نشانه‌های بیماری اسکیزوفرنی باشد، بلکه مصرف برخی داروهای ضد روان‌پریشی که برای بیماری ها و درمان استفاده می‌شوند نیز ممکن است موجب بی‌انگیزگی در فرد شوند.

علاوه بر افسردگی شدید، بی‌انگیزگی ممکن است ناشی از اختلالات دیگری همچون اختلال دوقطبی، اختلال افسردگی مزمن (دیستیمیا)، سندرم پیش از قاعدگی، اختلال استرس پس از سانحه، آسیب‌های مغزی تروماتیک و بیماری آلزایمر نیز باشد.

راه های درمان بی انگیزگی

• افزایش اعتماد به نفس
  یکی از دلایل مهم بی‌انگیزگی، کمبود اعتماد به نفس است. وقتی اعتماد به نفس داشته باشید، به توانایی‌های خود باور پیدا می‌کنید و احساس قدرت می‌کنید. بدون این باور، افراد معمولاً انرژی و انگیزه خود را از دست می‌دهند. بنابراین، اولین قدم برای افزایش انگیزه، تقویت اعتماد به نفس است.

• غلبه بر ترس‌ها
  ترس واکنشی طبیعی به خطرات است که می‌تواند درونی یا بیرونی باشد. هر چقدر ترس‌ها بیشتر شوند، انگیزه کاهش می‌یابد. علت ترس ممکن است تجربیات قبلی، اطلاعات ناقص یا ناتوانی در کنترل شرایط باشد. برای افزایش انگیزه باید ترس‌ها را شناسایی و مدیریت کرد.

• یادگیری از شکست‌ها
  شکست نباید باعث ناامیدی شود. بسیاری از افراد موفق بارها شکست خورده‌اند اما ادامه داده‌اند. شکست‌ها در واقع فرصت‌هایی برای یادگیری و پیشرفت هستند. پس به جای تسلیم شدن، باید از آنها درس گرفت و با انگیزه بیشتری تلاش کرد.

• برنامه‌ریزی دقیق
  برنامه‌ریزی مناسب کلید موفقیت است و باید با هدف شما هماهنگ باشد. هر هدف نیازمند نوع خاصی از برنامه‌ریزی است. بزرگان همواره بر اهمیت برنامه‌ریزی تأکید کرده‌اند؛ چون بدون برنامه، هدف فقط یک آرزو باقی می‌ماند.

• داشتن هدف مشخص
  نداشتن هدف مشخص، دلیل اصلی احساس پوچی و بی‌انگیزگی است. وقتی هدفی وجود نداشته باشد، انگیزه‌ای برای فعالیت‌های روزانه نیز شکل نمی‌گیرد. تعیین اهداف حتی کوچک، باعث افزایش اعتماد به نفس و احساس مفید بودن می‌شود.

• جملات انگیزشی
  استفاده از جملات انگیزشی می‌تواند به طور موقت انرژی و انگیزه شما را بالا ببرد. جملات مثبت و الهام‌بخش به شما یادآوری می‌کنند که توانایی موفقیت دارید و باید ادامه دهید.

• داشتن چک‌لیست شارژر
  تهیه فهرستی از کارها، مکان‌ها و افرادی که انرژی مثبت به شما می‌دهند، به شما کمک می‌کند در مواقع بی‌انگیزگی به آنها رجوع کنید و انگیزه خود را بازیابید. این روش در کتاب «خودتو شارژ کن» توسط مجتبی مصطفایی به طور مفصل توضیح داده شده است.

• افزایش دانش و اطلاعات
  مطالعه و کسب دانش باعث افزایش آگاهی و انگیزه برای بهبود زندگی می‌شود. هرچه بیشتر یاد بگیرید، بیشتر تمایل دارید آن را در زندگی به کار ببرید و تغییرات مثبت ایجاد کنید.

• یادگیری مهارت‌های سازگاری و حل مسئله
  توانایی مقابله با تغییرات و حل مشکلات مهارت‌هایی هستند که انگیزه را حفظ می‌کنند. افرادی که این مهارت‌ها را دارند بهتر می‌توانند در شرایط مختلف واکنش نشان دهند و انرژی خود را از دست ندهند.

• ورزش و پیاده‌روی
  فعالیت بدنی مانند پیاده‌روی باعث آزادسازی هورمون‌های شادی‌آور در بدن می‌شود و می‌تواند علائم افسردگی خفیف تا متوسط را کاهش دهد. ورزش منظم به افزایش انرژی و انگیزه کمک می‌کند.

• گسترش روابط اجتماعی مثبت
  ارتباط با افراد مثبت و کمک به دیگران می‌تواند روحیه شما را بالا ببرد. فعالیت‌های خیرخواهانه، مانند کمک به نیازمندان یا حیوانات، به افزایش انگیزه و حس خوب در زندگی کمک می‌کند.

• دوری از تفکرات منفی
  خواندن اخبار منفی یا معاشرت با افرادی که انرژی منفی دارند، انگیزه را کاهش می‌دهد. تمرکز بر احساس سپاسگزاری و ارتباط با افراد مثبت، حال و هوای شما را بهتر می‌کند.

• خودداری از مقایسه ناسالم
  مقایسه زندگی خود با دیگران، مخصوصاً به صورت ظاهری، اغلب باعث کاهش انگیزه می‌شود. بهتر است روی اهداف و پیشرفت‌های خود تمرکز کنید و از مقایسه بی‌فایده دوری کنید.

• ثبت پیشرفت هفتگی
  نوشتن و دنبال کردن پیشرفت‌های خود در مسیر اهداف، انگیزه را تقویت می‌کند. همچنین به شما کمک می‌کند مشکلات را شناسایی و راهکارهای اصلاحی پیدا کنید.

• استراحت و پاداش دادن به خود
  خستگی زیاد می‌تواند باعث بی‌انگیزگی شود. به خودتان اجازه دهید استراحت کنید و پس از انجام کارها، به خود پاداش بدهید تا انگیزه‌تان حفظ شود.

• مطالعه و شنیدن منابع الهام‌بخش
  خواندن کتاب‌ها و شنیدن سخنرانی‌های انگیزشی، و صحبت با افراد مثبت‌اندیش، به افزایش انرژی و انگیزه کمک می‌کند و احساس امیدواری را در شما تقویت می‌کند.

• حذف عوامل بی‌انگیزگی
  شناسایی و حذف دلایل بی‌انگیزگی مثل ارتباط با افراد منفی یا اعتیاد، می‌تواند انرژی شما را بازگرداند. در عوض با کسانی ارتباط برقرار کنید که هدفمند و مثبت‌اندیش هستند.

• افزایش خودآگاهی
  شناخت دقیق از خود و اهداف زندگی، باعث می‌شود انرژی و انگیزه بیشتری برای تلاش داشته باشید. کسانی که هویت و مسیر خود را بهتر می‌شناسند، کمتر دچار بی‌انگیزگی می‌شوند.

• تمرین خودگویی‌های مثبت
  با جملات مثبت به خود انگیزه دهید و از سرزنش و منفی‌بافی خودداری کنید. خودگویی مثبت می‌تواند ذهن را به سوی انرژی و امید سوق دهد.

• صحبت با فرد مطمئن
  گفتگو با یک فرد مورد اعتماد می‌تواند بار ذهنی و افکار منفی را کاهش دهد و به بازگشت انگیزه کمک کند. در صورت نیاز، روان درمانی و مشاوره هم گزینه مناسبی است.

درمان بی انگیزگی تحصیلی

می‌توان گفت یکی از شایع‌ترین انواع بی‌انگیزگی، بی‌انگیزگی تحصیلی در میان نوجوانان است. باید گفت که تا حدی این بی‌انگیزگی طبیعی است؛ چون ممکن است دانش‌آموز علاقه‌ای به رشته یا دروس خود نداشته باشد و دلیلی برای تلاش نبیند، بنابراین انگیزه‌ای برای مطالعه نخواهد داشت. دلایل بی‌انگیزگی متعدد است که در اینجا به آن نمی‌پردازیم.

اما روش‌های زیادی برای رفع این مشکل وجود دارد که هرکدام می‌توانند به طور مستقل تاثیرگذار باشند. از جمله بهترین راهکارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تمرکز کامل روی هدف

• انگیزه مانند یک سوخت است

• انگیزه نیازمند هدف‌گذاری مشخص است

• قبل از شروع کار، خود را آماده کنید

• خود را به چالش بیندازید

• از تکنیک «5 دقیقه» استفاده کنید

• سبک یادگیری و کار خاص خود را پیدا کنید

• به صورت منظم پیشرفت خود را بررسی کنید

• هدف‌هایتان را به بخش‌های کوچکتر تقسیم کنید

• از حاشیه‌ها و عوامل مزاحم دوری کنید

درمان بی انگیزگی شغلی

همان‌طور که قبلاً اشاره کردم، بخشی از افراد جامعه با بی‌انگیزگی تحصیلی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اما گروه دیگری نیز در محیط کار خود انگیزه‌ای ندارند. آن‌ها صرفاً برای انجام وظیفه و کسب درآمد کار می‌کنند و هیچ علاقه‌ای به شغل خود ندارند. در حالی که اگر توجه کنیم، بیش از یک سوم زمان روزانه‌مان را در محل کار سپری می‌کنیم و فقدان انگیزه در این بخش، به مرور زندگی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ممکن است منجر به تجربه روزهای دشوار و کیفیت پایین زندگی شود.

علت بی‌انگیزگی شغلی برای هر فرد متفاوت است؛ مثلاً یکی به دلیل نداشتن علاقه به شغلش، دیگری به خاطر محیط نامناسب کار، بعضی به دلیل همکاران ناسازگار و برخی به دلیل مدیریت ضعیف یا حقوق ناکافی این مشکل را تجربه می‌کنند.

همان‌طور که می‌بینید، این دلایل متنوع‌اند و نمی‌توان یک عامل واحد را دلیل اصلی بی‌انگیزگی شغلی دانست. البته علاقه نداشتن به شغل می‌تواند ریشه بسیاری از این مشکلات باشد و در صورت یافتن شغل مورد علاقه، احتمالاً دیگر مشکلات نیز کاهش می‌یابند.

برای رفع بی‌انگیزگی شغلی، روش‌های مختلف و متعددی وجود دارد. به همین دلیل، ما مقاله‌ای جداگانه درباره این موضوع آماده کرده‌ایم که اگر شما هم با این مسئله روبرو هستید، می‌توانید از راهکارهای آن بهره‌مند شوید و انگیزه خود را در محیط کار بازیابید.

بهترین راه افزایش انگیزه

زیگ زیگلار گفته است:

بسیاری معتقدند نکات انگیزشی دوام طولانی ندارند؛ اما همین‌طور که حمام کردن هم دائمی نیست و باید هر روز انجام شود، انگیزه هم نیازمند توجه مستمر است.

پس باید همیشه به دنبال راه‌هایی برای تقویت انگیزه خود باشید و هر روز برای افزایش آن تلاش کنید. مطمئن باشید با گذشت زمان، نتایج چشمگیری خواهید دید و مانند افراد پرانرژی، می‌توانید زندگی خود را به سمت موفقیت‌های بزرگ هدایت کنید.

در این مقاله به طور کامل به موضوع انگیزه پرداختیم و جنبه‌های مهم آن را بررسی کردیم. اما باید بدانید که انگیزه مسئله‌ای ساده نیست که با چند نکته کوتاه بتوان آن را کاملاً کنترل کرد. تنها وقتی می‌توانید انگیزه خود را به بهترین شکل مدیریت کنید که آموزش‌های لازم را دیده باشید و دقیقاً بدانید چگونه آن را در خود تقویت کنید.

علت های بی انگیزگی در نوجوانان

بی‌انگیزگی در نوجوانان دلایل متعددی دارد که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. نبود علاقه به موضوع یا فعالیت: وقتی نوجوان نسبت به دروس یا فعالیت‌های مدرسه علاقه‌ای نداشته باشد، انگیزه‌ای برای تلاش نخواهد داشت.

2. فشارهای خانوادگی و اجتماعی: توقعات زیاد والدین یا مشکلات ارتباطی با دوستان می‌تواند باعث کاهش انگیزه شود.

3. عدم موفقیت‌های مکرر: شکست‌های پی‌درپی در درس یا فعالیت‌ها باعث کاهش اعتماد به نفس و انگیزه می‌شود.

4. کمبود هدف و برنامه‌ریزی: وقتی نوجوان هدف مشخصی نداشته باشد، نمی‌داند چرا باید تلاش کند و انگیزه‌اش کاهش می‌یابد.

5. مشکلات روانی و جسمانی: اضطراب، افسردگی یا خستگی مزمن می‌تواند به بی‌انگیزگی منجر شود.

6. محیط نامناسب: شرایط مدرسه، فضای خانه یا روابط ناسالم با همسالان نیز تأثیر زیادی روی انگیزه دارد.

آگاهی از این عوامل می‌تواند به پیدا کردن راه‌حل‌های مؤثر برای افزایش انگیزه نوجوانان کمک کند.

چطور می‌توانیم بی انگیزگی در نوجوانان را کم کنیم

• هر پیشرفت کوچکی که نوجوان نشان می‌دهد را مشاهده و تشویق کنیم تا به توانایی‌های خودش آگاه شود، به خود ایمان پیدا کند و به آینده امیدوار بماند.
• در تعیین اهداف، او را راهنمایی کنیم تا اهدافی واقع‌بینانه و قابل دستیابی انتخاب کند، اما تصمیم نهایی را به خودش واگذار کنیم.
• از مقایسه نوجوان با دیگران خودداری کنیم تا او نیز یاد بگیرد خودش را با دیگران مقایسه نکند، چون هر فرد استعدادها و محدودیت‌های منحصر به فردی دارد.
• پس از تعیین هدف، لازم است یک برنامه‌ریزی منظم و متناسب با توانایی‌های نوجوان تنظیم شود.
• وقتی نوجوان با مشکلاتی روبه‌رو می‌شود، همراه و پشتیبان او باشیم و احساس تنهایی به او ندهیم.
• بگذاریم با چالش‌ها مواجه شود و از شکست نترسد تا فرصتی برای یادگیری و کسب تجربه پیدا کند.
• نوجوان به نظر افراد مهم زندگی‌اش حساس است، بنابراین باید نشان دهیم که به توانایی‌هایش باور داریم و از سرزنش کردن او پرهیز کنیم.
• در تصمیمات مهم خانواده او را مشارکت دهیم و نظرش را محترم بشماریم.
• به او فضای ابراز وجود بدهیم و مسئولیت‌هایی متناسب با توانش به او محول کنیم.
• علاقه‌ها و خواسته‌های خودمان را به نوجوان تحمیل نکنیم و به علایق او احترام بگذاریم.
• برای تقویت مهارت‌های کلیدی مانند حل مسئله و مدیریت زمان زمینه‌سازی کنیم.
• اگر نوجوان دچار مشکلات جدی مانند افسردگی یا اضطراب شدید است، حتماً از کمک متخصصان روان‌ شناسی بهره بگیریم.

مقابله با بی‌انگیزگی در کار

برای مقابله با بی‌انگیزگی در کار، می‌توان از راهکارهای مختلفی استفاده کرد:

• ابتدا باید دلایل بی‌انگیزگی را شناسایی کنیم، زیرا ممکن است به خاطر عدم علاقه، محیط نامناسب، همکاران ناسازگار یا حقوق ناکافی باشد.
• سپس هدف‌های کوچک و قابل دسترس تعیین کنیم تا حس موفقیت و پیشرفت را تجربه کنیم.
• یادگیری مهارت‌های جدید و افزایش دانش مرتبط با کار، می‌تواند انگیزه را بالا ببرد.
• تغییر در محیط کار، مانند مرتب کردن فضای کاری یا ایجاد تنوع در وظایف روزانه، به کاهش یکنواختی کمک می‌کند.
• ارتباط مثبت با همکاران و درخواست حمایت از مدیران می‌تواند حس تعلق و انگیزه را افزایش دهد.
• استراحت‌های کوتاه در طول روز و مراقبت از سلامت جسمی و روانی نیز بسیار موثر است.
• در نهایت، اگر بی‌انگیزگی پایدار بود، بهتر است به فکر تغییر شغل یا مسیر حرفه‌ای متناسب با علاقه‌ها و استعدادهای خود باشیم.

⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬

راه های تقویت مهارت های ارتباطی مؤثربخش‌های اصلی در هر برنامه‌ریزیچگونه به رابطه یک طرفه پایان دهیم

مطالعه بیشتر