افسردگی پس از زایمان؛ تجربه‌ای خاموش ولی شایع

افسردگی پس از زایمان یکی از تجربه‌های پنهان اما رایج در میان مادران است که می‌تواند احساسات و روابط خانوادگی را تحت تأثیر قرار دهد. این وضعیت، تنها یک غمگینی ساده نیست بلکه نیازمند شناخت، توجه و حمایت جدی است. تمام تلاش ما دادن اطلاعات مفید به شماست، همراه ما در وب سایت رنگ زندگی باشید.

افسردگی پس از زایمان چیست

والد شدن تجربه‌ای است که می‌تواند مسیر زندگی را به‌طور کامل دگرگون کند. پدر و مادر بودن لحظاتی پر از شادی به همراه دارد، اما گاهی با خستگی و فشار روحی نیز همراه است. احساس نگرانی یا تردید به‌ویژه برای والدین تازه‌کار طبیعی است، اما اگر این احساسات با غم شدید، تنهایی عمیق، تغییرات خلقی مداوم و گریه‌های مکرر همراه شوند، ممکن است نشانه‌ای از افسردگی پس از زایمان باشند.

افسردگی پس از زایمان (PPD) نوعی اختلال خلقی است که پس از تولد نوزاد بروز می‌کند و تنها فرد زایمان‌کننده را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، بلکه می‌تواند روی خانواده و نزدیکان نیز اثر بگذارد. تغییرات هورمونی، جسمی، احساسی، مالی و اجتماعی که با تولد فرزند همراه است، زمینه بروز این وضعیت را فراهم می‌کنند.

اگر با این شرایط مواجه هستید، به یاد داشته باشید که در این مسیر تنها نیستید، این وضعیت تقصیر شما نیست و کمک گرفتن از دیگران، به‌ویژه مراجعه به تراپیست یا مشاور، می‌تواند گامی مهم برای بهبود باشد.

انواع افسردگی پس از زایمان

اندوه تازه‌مادران (اندوه نوزاد)

اندوه نوزاد یکی از شایع‌ترین اختلالات خلقی پس از زایمان است که بین ۵۰ تا ۷۵ درصد مادران را درگیر می‌کند. این وضعیت معمولاً با گریه‌های بی‌دلیل، احساس غم و اضطراب همراه است و اغلب در چند روز اول پس از تولد نوزاد (بین روز اول تا چهارم) آغاز می‌شود.

با وجود ناخوشایند بودن، این حالت معمولاً طی دو هفته و بدون نیاز به درمان خاص برطرف می‌شود. مهم‌ترین اقدام در این دوره، دریافت حمایت عاطفی و کمک گرفتن از خانواده، دوستان یا شریک زندگی است.

افسردگی پس از زایمان

افسردگی پس از زایمان مرحله‌ای جدی‌تر از اندوه نوزاد به شمار می‌رود و حدود یک نفر از هر هفت والد تازه‌کار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر پیش‌تر این مشکل را تجربه کرده باشید، احتمال بروز دوباره آن در بارداری‌های بعدی تا ۳۰ درصد افزایش می‌یابد.

علائمی مانند تغییرات شدید خلق‌وخو، گریه‌های مداوم، خستگی، تحریک‌پذیری، احساس گناه، اضطراب و ناتوانی در رسیدگی به خود یا کودک، از نشانه‌های رایج آن هستند. این علائم ممکن است از هفته نخست پس از تولد تا حتی یک سال بعد بروز کنند. درمان معمولاً با مشاوره روان‌ شناسی و در صورت لزوم داروهای ضدافسردگی انجام می‌شود و اثربخشی بالایی دارد.

روان‌پریشی پس از زایمان

روان‌پریشی پس از زایمان نادرترین اما شدیدترین نوع اختلال خلقی پس از تولد نوزاد است که تقریباً از هر ۱۰۰۰ مادر، تنها یک نفر را درگیر می‌کند و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.

این وضعیت معمولاً بلافاصله بعد از زایمان آغاز شده و با علائمی مانند بی‌قراری شدید، گیجی، بی‌خوابی، هذیان، توهم، شیدایی، پارانویا و گفتار سریع همراه است. خطر آسیب به خود یا نوزاد در این حالت بالاست و درمان شامل بستری در بیمارستان، دارودرمانی و روان‌درمانی می‌شود.

بهترین دارو برای افسردگی بعد از زایمان

بهترین دارو برای درمان افسردگی بعد از زایمان معمولاً داروهای ضدافسردگی از گروه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) هستند. این داروها به دلیل اثربخشی مناسب و عوارض کمتر نسبت به سایر داروها، معمولاً گزینه اول در درمان افسردگی پس از زایمان محسوب می‌شوند. از جمله این داروها می‌توان به فلوکستین، سرترالین و سیتالوپرام اشاره کرد.

با این حال، انتخاب داروی مناسب باید توسط پزشک متخصص انجام شود، زیرا شرایط فردی، شدت افسردگی، شیردهی و دیگر عوامل در تصمیم‌گیری تاثیرگذار هستند. پزشک پس از ارزیابی کامل، دارویی را تجویز می‌کند که کمترین عوارض را برای مادر و نوزاد داشته باشد.

چه کسانی دچار افسردگی پس از زایمان می‌شوند

افسردگی پس از زایمان یکی از مشکلات رایج دوران پس از تولد نوزاد است که بسیاری از مادران آن را تجربه می‌کنند. برآوردها نشان می‌دهد حدود ۷۵ درصد از زنان پس از زایمان دچار حالتی به نام اندوه تازه‌مادران می‌شوند که با نوسانات خلقی و گریه‌های مکرر همراه است.

از میان این افراد، نزدیک به ۱۵ درصد وارد مرحله جدی‌تر یعنی افسردگی پس از زایمان می‌شوند که نیاز به توجه و درمان دارد. علاوه بر این، نوع شدیدتر این اختلال که روان‌پریشی پس از زایمان نام دارد، اگرچه بسیار نادر است، اما از هر ۱۰۰۰ مادر تقریباً یک نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد و معمولاً نیازمند مراقبت‌های فوری پزشکی است.

افسردگی پس از زایمان چقدر طول می‌کشد

افسردگی پس از زایمان ممکن است تا یک سال پس از تولد نوزاد ادامه داشته باشد، اما این موضوع به معنای الزام برای بهبودی کامل در این بازه زمانی نیست. بهتر است درباره علائم و روند درمان خود با مشاور یا درمانگر صحبت کنید و احساسات واقعی‌تان را بیان نمایید.

همچنین بررسی کنید که آیا نسبت به زمان شروع مشکل، تغییری در وضعیت روحی‌تان احساس می‌کنید یا خیر. بر اساس این ارزیابی، متخصص می‌تواند ادامه روند درمانی مناسب را برای کنترل علائم پیشنهاد دهد.

افسردگی بعد از زایمان کی شروع می‎شود

افسردگی ممکن است درست بعد از زایمان ظاهر شود، اما از آنجا که خستگی، ناراحتی و تغییرات خلقی در روزهای اول پس از زایمان طبیعی تلقی می‌شوند، بسیاری از زنان دیرتر متوجه افسردگی خود می‌شوند. معمولاً پس از گذشت یک تا دو هفته و پایدار ماندن علائم، مادر و اطرافیانش درمی‌یابند که وضعیت جدی‌تر از یک خستگی ساده است.

شروع افسردگی پس از زایمان در بیشتر زنان بین ۴ تا ۶ هفته پس از تولد رخ می‌دهد، اما ممکن است علائم تا یک سال بعد هم بروز کند. بنابراین اگر در این مدت علائم افسردگی را مشاهده کردید، آن‌ها را جدی گرفته و پیگیری کنید.

چه عواملی خطر ابتلا به افسردگی را پس از تولد فرزند افزایش می‌دهد

برخی عوامل خطر ابتلا به افسردگی پس از زایمان را افزایش می‌دهند:

• داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی، افسردگی پس از زایمان یا اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD).
• حمایت اجتماعی محدود.
• تعارض زناشویی یا رابطه.
• احساس دوگانگی در مورد بارداری.
• عوارض بارداری مانند شرایط سلامتی، زایمان سخت یا زایمان زودرس.
• شما کمتر از 20 سال دارید یا یک والدین مجرد هستید.
• داشتن نوزادی با نیازهای خاص یا نوزادی که زیاد گریه می‌کند.

علائم افسردگی پس از زایمان

علائم افسردگی پس از زایمان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• احساس غم عمیق و مداوم، بی‌انگیزگی و خستگی شدید

• اضطراب، نگرانی بیش از حد درباره کودک

• اختلال در خواب یا خواب بیش از حد

• تغییر اشتها (کم یا زیاد شدن)

• احساس بی‌ارزشی، گناه یا ناامیدی

• مشکل در تمرکز و تصمیم‌گیری

• کاهش علاقه به فعالیت‌های روزمره و حتی مراقبت از خود و نوزاد

• افکار منفی یا حتی افکار آسیب به خود یا کودک

اگر این علائم بیشتر از دو هفته ادامه داشت یا شدت گرفت، بهتر است حتماً با پزشک یا روانشناس مشورت شود.

آیا افسردگی پس از زایمان می‌تواند بر نوزاد تاثیر بگذارد

افسردگی پس از زایمان می‌تواند علاوه بر مادر، روی سلامت و رشد کودک نیز تأثیر بگذارد. به همین دلیل دریافت درمان مناسب نه‌تنها برای بهبود شما، بلکه برای آینده فرزندتان اهمیت زیادی دارد.

افسردگی پس از زایمان چگونه تشخیص داده می‌شود

هیچ آزمایش اختصاصی برای تشخیص افسردگی پس از زایمان وجود ندارد، اما روان‌شناس یا روان‌پزشک می‌تواند در جلسه ارزیابی اولیه نشانه‌های آن را شناسایی کند.

این ارزیابی معمولاً شامل بررسی سابقه پزشکی، گفت‌وگو درباره احساسات شما پس از تولد نوزاد، معاینه فیزیکی، گاهی معاینه لگن و در صورت نیاز انجام برخی آزمایش‌های آزمایشگاهی است. بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند دو تا سه هفته بعد از زایمان غربالگری افسردگی انجام شود تا در صورت نیاز، درمان به موقع آغاز گردد.

در این فرایند ممکن است پرسشنامه یا مصاحبه‌ای انجام شود تا میزان علائم شما مشخص شود. متخصص از وضعیت روحی شما و شرایط کودک سؤال می‌کند تا تصویر دقیقی از احساسات و افکار شما به دست آورد.

صداقت در بیان تجربیات‌تان به تشخیص درست کمک می‌کند و تعیین می‌کند که آیا این حالات طبیعی دوران پس از زایمان هستند یا نشان‌دهنده افسردگی. گاهی پزشک آزمایش خون نیز درخواست می‌کند، زیرا برخی بیماری‌های تیروئیدی می‌توانند علائمی مشابه با افسردگی پس از زایمان ایجاد کنند.

افسردگی پس از زایمان چگونه درمان می‌شود

روش درمان افسردگی پس از زایمان با توجه به شدت و نوع علائم در هر فرد متفاوت است. گزینه‌های درمانی معمولاً شامل استفاده از داروهای ضدافسردگی یا ضداضطراب، جلسات روان‌درمانی مانند گفتاردرمانی و درمان شناختی‌رفتاری، و همچنین حضور در گروه‌های حمایتی می‌شود.

در مورد روان‌پریشی پس از زایمان، درمان ممکن است شامل داروهای مخصوص افسردگی، اضطراب و علائم روان‌پریشی باشد. در برخی موارد لازم است فرد برای مدت کوتاهی در یک مرکز درمانی بستری شود تا وضعیت او پایدار گردد. اگر این روش‌ها نتیجه مطلوب ندهند، الکتروشوک درمانی (ECT) می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.

همچنین اگر در دوران شیردهی هستید، این تصور که مصرف دارو امکان‌پذیر نیست صحیح نمی‌باشد. بسیاری از داروها با تجویز پزشک در این دوره قابل استفاده هستند و می‌توانند بدون آسیب به نوزاد به بهبود وضعیت شما کمک کنند.

درمان دارویی افسردگی بعد از زایمان

در برخی شرایط، روان‌پزشک ممکن است داروهای ضدافسردگی را به‌عنوان بخشی از درمان تجویز کند. این داروها باید به‌گونه‌ای انتخاب شوند که خطری برای نوزاد ایجاد نکنند. بر اساس مطالعات، داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای (TCA) مانند ایمی‌پرامین و نورتریپتیلین از ایمن‌ترین گزینه‌ها برای نوزادان به شمار می‌روند.

علاوه بر این، گروهی از داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) مثل پاروکستین و سرترالین معمولاً برای افرادی که مشکلات قلبی، سابقه صرع یا افسردگی شدید همراه با افکار خودکشی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان

علاوه بر روان‌درمانی و مصرف دارو، مادران می‌توانند با انجام اقداماتی به بهبود حال خود کمک کنند. این روش‌های خودمراقبتی به کاهش شدت افسردگی پس از زایمان کمک می‌کنند و مسیر بهبود را هموارتر می‌سازند. برخی از این راهکارها عبارت‌اند از:

ورزش منظم:

فعالیت بدنی منظم نقش مهمی در تقویت سلامت روان و جسم دارد. ورزش باعث ترشح هورمون‌های مرتبط با شادی و افزایش انرژی می‌شود و می‌تواند خلق‌وخو را بهبود بخشد. پیاده‌روی، شنا، یوگا و رقص از نمونه‌های ورزش‌های مناسب برای مادران به شمار می‌روند.

تغذیه سالم:

رژیم غذایی متعادل و سرشار از مواد مغذی، تاثیر قابل توجهی بر سلامت عمومی و روان مادر دارد. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، منابع پروتئینی کم‌چرب و لبنیات کم‌چرب، به تأمین نیازهای بدن و افزایش انرژی کمک می‌کند.

خواب کافی:

داشتن خواب کافی و با کیفیت برای سلامت روان و جسم مادر ضروری است. کمبود خواب می‌تواند علائم افسردگی را تشدید کند؛ بنابراین توصیه می‌شود مادران روزانه بین 7 تا 8 ساعت خواب منظم و آرام داشته باشند.

حمایت اجتماعی:

حمایت خانواده، همسر و دوستان نقش مهمی در عبور از دوره افسردگی پس از زایمان دارد. برقراری ارتباط و صحبت کردن با اطرافیان حامی، به تخلیه احساسات منفی و افزایش آرامش مادر کمک می‌کند.

افسردگی پس از زایمان، اختلالی رایج است که می‌تواند سلامت روان و جسم مادر و نوزاد را تحت تاثیر قرار دهد. شناخت عوامل خطر و رعایت نکات پیشگیرانه، تا حد زیادی می‌تواند احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. برخی از عوامل مؤثر در افزایش ریسک ابتلا عبارتند از:

• کمبود خواب

• تغییرات هورمونی شدید

• بارداری ناخواسته

• فقدان حمایت اجتماعی

• سابقه افسردگی یا اضطراب

• مشکلات در روند شیردهی

• تنش‌ها و مشکلات خانوادگی یا زناشویی

• تجربه سقط جنین یا مرگ نوزاد

• سابقه افسردگی پس از زایمان در بارداری‌های قبلی

روش های پیشگیری از افسردگی قبل از بارداری

• مشاوره با متخصص روان‌سلامت: اگر پیشینه افسردگی یا اضطراب دارید، بهتر است پیش از بارداری با یک روانشناس یا روانپزشک مشورت کنید.
• رژیم غذایی مناسب: تغذیه سالم و متعادل را رعایت کنید و مصرف مکمل‌هایی مانند اسید فولیک و ویتامین D را فراموش نکنید.
• تقویت ارتباطات اجتماعی: وقت بیشتری را با خانواده و دوستان خود سپری کنید و از حمایت اجتماعی آنها بهره‌مند شوید.
• ورزش منظم: انجام فعالیت‌های ورزشی منظم مثل پیاده‌روی یا شنا به حفظ سلامت جسم و روان کمک می‌کند.
• مدیریت استرس: تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن یا یوگا را یاد بگیرید و به طور منظم تمرین کنید.

روش های پیشگیری از افسردگی در دوران بارداری

• کسب اطلاعات ضروری: درباره فرآیند زایمان، مراقبت‌های نوزاد و شیردهی آموزش ببینید.
• مراقبت‌های بارداری: به طور منظم برای چکاپ و انجام آزمایش‌های لازم به پزشک یا ماما مراجعه کنید.
• درخواست کمک: از همسر، خانواده و دوستان بخواهید تا در امور خانه و مراقبت از نوزاد شما را یاری کنند.
• برقراری ارتباط با مادران دیگر: با زنان تازه مادر شده ارتباط برقرار کنید و تجربه‌های خود را با آنها به اشتراک بگذارید.
• مراقبت از سلامت روان: نسبت به علائم افسردگی و اضطراب هوشیار باشید و در صورت بروز هر نشانه‌ای به متخصص مراجعه کنید.

روش های پیشگیری از افسردگی پس از زایمان

• استراحت کافی: خواب مناسب برای حفظ سلامت جسم و روان بسیار مهم است.
• ورزش منظم: انجام منظم تمرینات ورزشی به بازیابی سلامت شما پس از زایمان کمک می‌کند.
• تغذیه سالم: رژیم غذایی متعادل و مغذی را رعایت کنید و مصرف خوراکی‌های سالم را فراموش نکنید.
• حمایت اجتماعی: از حمایت همسر، خانواده و دوستان برای انجام کارهای خانه و مراقبت از نوزاد بهره بگیرید.
• ارتباط با سایر مادران: با زنانی که به تازگی مادر شده‌اند در ارتباط باشید و تجربیات خود را به اشتراک بگذارید.
• مراقبت از خود: به سلامت جسم و روان خود اهمیت دهید و زمانی را به انجام فعالیت‌هایی که دوست دارید اختصاص دهید.

علت افسردگی بعد از زایمان سزارین و طبیعی چیست

افسردگی پس از زایمان ناشی از ترکیبی از تغییرات جسمی، هورمونی و روانی است که مادر در طول بارداری و بعد از تولد نوزاد تجربه می‌کند. این نوع افسردگی، چه پس از زایمان طبیعی و چه سزارین، تاثیر قابل توجهی بر سلامت روانی و عاطفی مادر دارد. علاوه بر تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی پس از زایمان، عوامل روانی نیز در بروز یا تشدید این افسردگی نقش مهمی ایفا می‌کنند.

علل جسمانی: پس از تولد نوزاد، کاهش شدید هورمون‌هایی مثل استروژن و پروژسترون می‌تواند باعث بروز احساسات منفی و افسردگی شود. همچنین کاهش فعالیت هورمون‌های تیروئید ممکن است باعث احساس خستگی شدید، کندی عملکرد و افسردگی در مادر شود. این تغییرات فیزیکی تاثیر عمیقی بر وضعیت روانی او خواهند داشت.

علل روانی: کم‌خوابی مداوم و فشارهای جسمی ناشی از مراقبت دائمی از نوزاد، سطح استرس و اضطراب مادر را افزایش می‌دهد. مادر ممکن است نسبت به توانایی‌های خود در مراقبت از فرزند دچار شک و تردید شود و احساس ناتوانی کند.

علاوه بر این، تغییرات ظاهری بدن مانند افزایش وزن یا احساس کاهش جذابیت، می‌تواند روحیه او را تحت تأثیر قرار دهد. این عوامل همراه با احساس از دست دادن کنترل بر زندگی و تغییر هویت فردی، می‌توانند موجب بروز افسردگی پس از زایمان شوند.

چرا زنان بعد از زایمان افسردگی میگیرند

هر مادری ممکن است پس از تولد هر فرزندی، افسردگی پس از زایمان را تجربه کند و این موضوع محدود به فرزند اول نیست. اما در صورتی که فرد دارای برخی عوامل خطر باشد، احتمال ابتلا به این افسردگی افزایش می‌یابد.

از جمله عوامل افزایش‌دهنده خطر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داشتن سابقه افسردگی در دوران بارداری یا سایر زمان‌ها.

• ابتلا به اختلال دوقطبی.

• تجربه افسردگی پس از زایمان در حاملگی‌های قبلی.

• وجود سابقه بیماری‌های روانی یا افسردگی در خانواده.

• مواجهه با رویدادهای پراسترس مانند عوارض بارداری و زایمان (مثل بی‌اختیاری ادرار، کم‌خونی، تغییر فشار خون یا اختلالات متابولیکی).

• تجربه بیماری یا از دست دادن شغل در سال گذشته.

• مشکلات مرتبط با شیردهی.

• داشتن نوزادی با مشکلات سلامتی یا نیازهای ویژه.

• بارداری چندقلویی مانند دوقلو یا سه‌قلو.

• وجود مشکلات در روابط با همسر یا افراد مهم زندگی.

• نبود حمایت کافی از سوی اطرافیان.

• مواجهه با مشکلات مالی.

• بارداری ناخواسته یا بدون برنامه‌ریزی.

تست افسردگی پس از زایمان

روانشناس یا پزشک معمولاً با بیمار درباره احساسات، افکار و وضعیت روانی او صحبت می‌کند تا بتواند تفاوت بین اندوه موقتی پس از زایمان و افسردگی شدیدتر را تشخیص دهد. نباید از بیان مشکلات خود شرم داشت، چرا که افسردگی پس از زایمان بسیار رایج است. لازم است بیمار علائم خود را با پزشک در میان بگذارد تا برنامه درمانی مناسبی تنظیم شود.

برای ارزیابی، پزشک احتمالاً از بیمار پرسشنامه‌ای درباره علائم افسردگی می‌گیرد، همچنین آزمایش خون برای بررسی کم‌کاری تیروئید یا کم‌خونی که ممکن است در بروز علائم نقش داشته باشند، انجام می‌دهد و آزمایش‌های لازم دیگر را برای رد سایر علل علائم بیمار انجام خواهد داد.

طولانی شدن مدت زمان افسردگی بعد از زایمان

مدت زمان افسردگی پس از زایمان در هر فرد متفاوت است و برخی عوامل می‌توانند روند بهبودی را طولانی‌تر کنند. شدت علائم و مدت زمانی که از شروع افسردگی تا دریافت درمان می‌گذرد نیز بر طول دوره افسردگی تاثیرگذار است.

عوامل موثر در طولانی شدن افسردگی پس از زایمان شامل موارد زیر است:

• داشتن سابقه افسردگی یا بیماری‌های روانی دیگر

• بروز مشکلات در شیردهی

• تجربه مشکلات در دوران بارداری یا روند زایمان

• فقدان حمایت عاطفی از سوی خانواده، همسر یا دوستان

• وقوع تغییرات بزرگ زندگی مانند از دست دادن عزیزان یا تغییر شغل در همین بازه زمانی

• سابقه افسردگی پس از زایمان در حاملگی‌های قبلی

هیچ قاعده دقیقی برای پیش‌بینی ابتلا یا مدت افسردگی پس از زایمان وجود ندارد، اما شروع درمان به موقع می‌تواند به بهبود سریع‌تر کمک کند.

درمان افسردگی بعد از زایمان

عوارض قرص افسردگی بعد از زایمان

عوارض داروهای ضدافسردگی در دوران بارداری

داروهای ضدافسردگی برای زنان باردار ممکن است با وجود کم‌عارضه بودن، عوارض جانبی خاصی داشته باشند که شامل سرگیجه، سردرد و حالت تهوع شدید، احساس بی‌حالی و کرختی، بی‌خوابی یا اختلال در خواب، تغییر در الگوی تغذیه، مشکلات جنسی، خشکی دهان و خواب‌آلودگی است.

تأثیر افسردگی بر روند شیردهی مادر

برای رشد سالم نوزاد، تغذیه با شیر مادر اهمیت زیادی دارد. افسردگی پس از زایمان ممکن است روی فرآیند شیردهی تأثیر بگذارد، اما ابتدا باید با دو هورمون اصلی مرتبط با تولید شیر آشنا شویم.

هورمون‌های مؤثر در شیردهی

پرولاکتین: هورمونی پروتئینی که میزان ترشح آن در دوران بارداری و شیردهی افزایش می‌یابد. این هورمون از غده هیپوفیز آزاد شده و بیشترین مقدار آن بین ساعت ۳ شب تا ۸ صبح ترشح می‌شود. مکیدن پستان توسط نوزاد باعث تحریک ترشح پرولاکتین می‌گردد.

اکسی‌توسین: هورمونی که مسئول انتقال شیر به سمت پستان‌هاست و همچنین نقش کنترل خونریزی در هنگام زایمان را دارد.

تاثیر افسردگی بر تولید شیر

افسردگی به طور مستقیم باعث کاهش میزان شیر مادر نمی‌شود، اما می‌تواند منجر به افزایش هورمون‌های دیگری مانند آدرنالین شود که این هورمون باعث کاهش ترشح اکسی‌توسین می‌گردد و در نتیجه انتقال شیر به سمت پستان‌ها کاهش می‌یابد. به همین دلیل، تنها تاثیر افسردگی بر شیردهی مربوط به این مکانیسم است و باعث کاهش تولید شیر نمی‌شود.

مواد غذایی برای درمان افسردگی بعد از زایمان

داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل می‌تواند به کاهش علائم افسردگی بعد از زایمان کمک کند، اما باید توجه داشت که تغذیه تنها یکی از روش‌های درمانی است و راه‌های مختلف دیگری نیز وجود دارد. برای تهیه برنامه غذایی موثر باید به نکات مهمی توجه کرد که تاثیر مثبتی روی بهبود حال مادر داشته باشد.

اسیدهای چرب امگا-۳

مواد غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳ مانند آجیل‌ها، ماهی‌ها، دانه‌ها و روغن‌های گیاهی منبع خوبی برای تامین این اسیدهای چرب ضروری بدن هستند. این ترکیبات به سلامت قلب و عروق کمک کرده و می‌توانند در کاهش افسردگی نقش موثری داشته باشند. ماهی سالمون، بذر کتان، روغن گردو، روغن کانولا و شاه‌ماهی از جمله منابع مناسب امگا-۳ به شمار می‌روند.

مصرف پروتئین

گنجاندن پروتئین در رژیم غذایی مادران پس از زایمان اهمیت زیادی دارد؛ چرا که پروتئین به تنظیم قند خون و افزایش تولید سروتونین، هورمون آرامبخش، کمک می‌کند. منابع پروتئینی مانند مرغ، گوشت، ماهی، لوبیا پخته، کره بادام زمینی، شیر و پنیر برای حفظ تعادل روحی و روانی مفید هستند.

نوشیدن مایعات کافی

کم‌آبی بدن می‌تواند میزان استرس، خستگی و اضطراب را افزایش داده و احتمال بروز افسردگی را بیشتر کند. به همین دلیل، مصرف حداقل ۱۳ لیوان آب در روز برای مادران باردار و شیرده ضروری است تا از بروز یا تشدید علائم افسردگی جلوگیری شود.

کاهش مصرف الکل و کافئین

مصرف زیاد الکل و نوشیدنی‌های کافئین‌دار می‌تواند احتمال افسردگی را افزایش دهد. بنابراین بهتر است تا حد امکان از مصرف این نوشیدنی‌ها خودداری کرده یا میزان آن را کاهش دهید.

مصرف شکلات تلخ

شکلات تلخ به دلیل کالری و انرژی بالایی که دارد می‌تواند خستگی را کاهش داده و سطح انرژی بدن را افزایش دهد. مصرف آن همراه با چای یا قهوه می‌تواند برای بازیابی نیرو مفید باشد.

استفاده از مکمل‌ها و ویتامین‌ها

مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌ها به ویژه چند هفته پس از زایمان می‌تواند به تامین نیازهای بدن کمک کند. آهن، آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های A، B، C از جمله این موارد هستند. با این حال، مکمل‌ها جایگزین مصرف میوه و سبزیجات تازه نیستند و باید به عنوان مکمل در کنار رژیم غذایی سالم استفاده شوند.

درمان گیاهی افسردگی بعد از زایمان

با اینکه هنوز بسیاری از افراد نسبت به داروهای گیاهی شک دارند، طب سنتی این داروها را در مواردی که بیماری جدی نیست، به جای داروهای شیمیایی ترجیح می‌دهد. برخی از خواص گیاهان دارویی اثبات شده است و می‌توان در دوران بارداری که مرحله حساسی است، از آنها بهره برد. برای درمان افسردگی پس از زایمان با روش گیاهی، می‌توان از این گیاهان استفاده کرد:

ریشه سنبل‌الطیب

این گیاه به کاهش استرس، بهبود خواب و کاهش افسردگی پس از زایمان کمک می‌کند و با اثرات آرام‌بخش خود می‌تواند عصبانیت و نگرانی را کاهش دهد.

بابونه

دمنوش بابونه با تنظیم هورمون‌های بدن نقش مهمی در کاهش افسردگی بعد از زایمان دارد و به تعادل روحی مادر کمک می‌کند.

رزماری

رزماری علاوه بر تاثیر بر افسردگی، در درمان سردرد و میگرن نیز موثر است و می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی مادران کمک کند.

آویشن

آویشن که غنی از لیتیوم و تریپتوفان است، به عنوان یک آرام‌بخش طبیعی می‌تواند بی‌خوابی و نوسانات خلقی شدید را کاهش دهد.

زعفران

زعفران با افزایش ترشح سروتونین در مغز باعث افزایش حس شادی و نشاط شده و می‌تواند خلق و خوی مادر را پایدارتر کند.

تاثیر همسر در کنترل و بهبودی افسردگی و اضطراب

⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬

راه های دفع انرژی های منفیاعتماد به‌ نفس چیستسن مناسب بارداری

مطالعه بیشتر