بلوغ در پسران و نشانه های آن

بلوغ در پسران مرحله‌ای مهم از رشد است که با تغییرات جسمی و روانی قابل توجهی همراه است. این دوره نشان‌دهنده گذر از کودکی به بزرگسالی و شکل‌گیری هویت جنسی و اجتماعی است. آشنایی با نشانه‌های بلوغ به درک بهتر این فرآیند و حمایت مناسب از نوجوان کمک می‌کند. تمام تلاش ما دادن اطلاعات مفید به شماست، همراه ما در وب سایت رنگ زندگی باشید.

بلوغ چیست

بلوغ دوره‌ای است که در آن بدن کودک با آغاز فرآیند رشد و تغییر، به سوی بزرگسالی حرکت می‌کند. در این مرحله، فرزند شما تغییرات فیزیکی را تجربه می‌کند که او را برای رسیدن به بلوغ جنسی و توانایی باروری آماده می‌سازد.

این تغییرات بدنی معمولاً در یک مسیر مشخص و با ترتیب خاصی رخ می‌دهند. اما تغییرات احساسی و روانی ممکن است با همان سرعت تغییرات جسمانی پیش نروند. هر دو نوع تغییر، چه جسمی و چه عاطفی، در سنین متفاوتی برای هر فرد آغاز و پایان می‌یابد.

بلوغ پسران

تغییرات فیزیکی در پسران معمولاً با بزرگ شدن بیضه‌ها و شروع رشد مو در ناحیه تناسلی آغاز می‌شود. این روند رشد که معمولاً بین سنین ۱۰ تا ۱۶ سال اتفاق می‌افتد، به طور متوسط حدود یک تا دو سال دیرتر از شروع بلوغ در دختران است.

در این مرحله، دست‌ها و پاها سریع‌تر از سایر بخش‌های بدن رشد می‌کنند و با بزرگ‌تر شدن شانه‌ها و افزایش حجم عضلات و وزن، شکل بدن پسر به تدریج تغییر می‌کند.

سن بلوغ پسران

ممکن است برای شما سوال پیش آمده باشد که بلوغ پسران معمولاً در چه سنی رخ می‌دهد؟ شروع بلوغ در هر فرد متفاوت است، اما به طور کلی این فرآیند بین سنین ۱۲ تا ۱۶ سالگی اتفاق می‌افتد. عوامل ژنتیکی و محیطی هر دو در تعیین زمان شروع بلوغ نقش دارند. همچنین میزان چربی بدن و ترکیب کلی بدن ممکن است بر آغاز این مرحله تأثیرگذار باشد.

بلوغ با رشد ویژگی‌های جنسی ثانویه و افزایش سریع رشد جسمانی همراه است.

علت دقیق زمان شروع بلوغ هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما فرضیه‌هایی وجود دارد که به نقش وزن و ترکیب بدن اشاره می‌کنند. افزایش میزان چاقی در کودکان ممکن است باعث شود بلوغ زودتر از گذشته در برخی جمعیت‌ها آغاز شود.

عوامل ژنتیکی نیز اهمیت زیادی دارند؛ به عنوان مثال، ژنی به نام GPR54 وجود دارد که پروتئینی را تولید می‌کند و در تحریک ترشح هورمون GnRH توسط هیپوتالاموس نقش دارد. افرادی که این ژن را به طور عملکردی ندارند، نمی‌توانند به طور طبیعی وارد مرحله بلوغ شوند.

در نهایت، زمان شروع بلوغ در افراد مختلف متفاوت است، اما معمولاً در پسران بین ۱۲ تا ۱۶ سالگی اتفاق می‌افتد.

مشکلات دوران بلوغ پسران

۱- بلوغ زودرس در پسران

بلوغ زودرس مرکزی (CPP) زمانی رخ می‌دهد که هورمون‌ها از هیپوتالاموس زودتر از زمان طبیعی آزاد شوند و باعث آغاز زودهنگام تغییرات بلوغ شوند. اگر نشانه‌های بلوغ پیش از سن ۹ سالگی در پسران دیده شود، معمولاً نیاز به بررسی پزشکی وجود دارد. بلوغ زودرس ممکن است با مشکلات روانی همراه باشد و بر رشد عاطفی کودک تأثیر بگذارد.

در بیشتر موارد، بلوغ زودرس در پسران ناشی از مشکلات پزشکی زمینه‌ای است. اگرچه علت دقیق همیشه مشخص نیست، برخی عوامل مانند ناهنجاری در بیضه‌ها، مشکلات هورمونی مثل بیماری‌های تیروئید، شرایط ژنتیکی، تومورها، عفونت‌ها یا آسیب‌های مغزی می‌توانند در این موضوع نقش داشته باشند.

درمان بلوغ زودرس معمولاً شامل مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای یا استفاده از داروهای مهارکننده تولید هورمون‌های جنسی (مانند آگونیست‌های GnRH) است که روند بلوغ را کند می‌کنند.

۲- تأخیر در بلوغ پسران

تاخیر بلوغ معمولاً زمانی تشخیص داده می‌شود که پسران در سن ۱۴ سالگی هنوز افزایش حجم بیضه‌ها را نشان نداده باشند. در برخی موارد، این تاخیر طبیعی و خانوادگی است و رشد بعدی به صورت عادی ادامه می‌یابد.

برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا فیبروز کیستیک نیز ممکن است باعث تأخیر در بلوغ شوند. علاوه بر این، مشکلات ژنتیکی، اختلالات غده هیپوفیز یا تیروئید، اختلالات بیضه و کمبود تغذیه از دیگر عوامل موثر در تأخیر بلوغ هستند.

به طور خلاصه، تأخیر بلوغ معمولاً زمانی مطرح می‌شود که رشد بیضه‌ها در پسران ۱۴ ساله هنوز شروع نشده باشد.

تغییرات جسمی بلوغ در پسران

در ادامه به تغییرات فیزیکی که در دوران بلوغ پسران رخ می‌دهد، می‌پردازیم:

۱- جهش رشد

یکی از ویژگی‌های بارز بلوغ، افزایش سریع قد است که به آن جهش رشد گفته می‌شود. این دوره افزایش قد معمولاً دو تا سه سال طول می‌کشد و حدود ۱۷ تا ۱۸ درصد از قد نهایی فرد در این مدت حاصل می‌شود. رشد ابتدا در اندام‌ها آغاز می‌شود و سپس روی تنه تأثیر می‌گذارد.

۲- رشد و استحکام استخوان‌ها

در طول بلوغ، استخوان‌ها نه تنها رشد می‌کنند بلکه تراکم و استحکام آنها نیز افزایش می‌یابد. ابتدا عرض استخوان‌ها بیشتر می‌شود، سپس میزان مواد معدنی در آنها افزایش یافته و نهایتاً تراکم استخوان بهبود می‌یابد.

به دلیل فاصله زمانی بین رشد استخوان و رسیدن به تراکم کامل، نوجوانان در این دوره ممکن است بیشتر در معرض خطر شکستگی قرار بگیرند.

۳- تغییرات وزن و ترکیب بدن

در دوران بلوغ، تغییراتی در وزن و ترکیب بدنی رخ می‌دهد. اگرچه مقدار چربی بدن در پسران افزایش می‌یابد، رشد عضلات آنها سریع‌تر و قابل توجه‌تر است. در پایان بلوغ، توده عضلانی پسران تقریباً ۱.۵ برابر بیشتر از دختران همسن خود است.

۴- تغییرات در سیستم‌های قلبی و تنفسی

بلوغ باعث افزایش ظرفیت عملکردی قلب و ریه‌ها می‌شود که به تقویت توانایی بدنی و مقاومت کمک می‌کند. این تغییرات در پسران نسبت به دختران بیشتر و چشمگیرتر است.

چگونه بفهمیم که به سن بلوغ رسیده ایم

بلوغ فرآیندی از رشد و تغییرات است که در بدن پسران در مسیر رسیدن به بزرگسالی رخ می‌دهد. زمان آغاز بلوغ در افراد مختلف متفاوت بوده و معمولاً بین ۸ تا ۱۴ سالگی شروع می‌شود.

به طور متوسط، پسران اولین علائم بلوغ را در حدود ۱۲ سالگی نشان می‌دهند که این زمان تقریباً یک سال پس از شروع بلوغ در دختران است. بیشترین سرعت رشد معمولاً یک تا دو سال پس از شروع بلوغ اتفاق می‌افتد.

فرایند رشد جسمی به طور کامل ممکن است دو تا پنج سال طول بکشد. اغلب پسران پس از ۱۶ سالگی افزایش قد قابل توجهی ندارند و بیشتر رشد قدی آنها تا ۱۸ سالگی ادامه می‌یابد.

چگونه با نوجوانان در مورد بلوغ جنسی صحبت کنیم

صحبت کردن با فرزند درباره تغییرات بدن در دوران بلوغ اهمیت زیادی دارد.

پسران بهتر است قبل از ۱۲ سالگی با مفاهیمی مانند رشد طبیعی آلت تناسلی، نعوظ و انزال شبانه آشنا شوند. همچنین لازم است درباره تغییراتی که در بدن جنس مخالف رخ می‌دهد، با آنها گفتگو شود.

بهتر است این گفت‌وگوها به صورت تدریجی و در قالب چند جلسه انجام شود؛ ایده‌آل آن است که از دوران کودکی شروع شود و با توجه به میزان رشد و علاقه کودک، اطلاعات به تدریج و با جزئیات بیشتر ارائه گردد.

اگر کودک سوالی پرسید، والدین باید با صداقت پاسخ دهند. در صورتی که والدین احساس ناراحتی می‌کنند یا نمی‌دانند چگونه این گفتگوها را پیش ببرند، بهتر است از مشاوره روانشناسی کمک بگیرند. برای مشاوره تلفنی می‌توانید از خدمات دکترتو بهره‌مند شوید.

در مجموع، آگاهی دادن به پسران در مورد رشد طبیعی بدن، پیش از ۱۲ سالگی، بسیار ضروری است.

آسیب های اجتماعی در دوران بلوغ

برخی از چالش‌های دوران بلوغ پسران شامل موارد زیر است:

۱- تجربه‌های تازه

فرزند شما احتمالاً به دنبال کسب تجربیات جدید، حتی پرخطر، خواهد بود. این رفتار طبیعی است چون نوجوان در حال کشف توانایی‌ها و محدودیت‌های خود و همچنین مرزهایی است که والدین تعیین می‌کنند. او همچنین به دنبال شکل دادن به هویت شخصی خود است. با این حال، به دلیل نحوه رشد مغز در این سن، گاهی ممکن است بدون در نظر گرفتن کامل خطرات، دست به اقدام بزند.

۲- تأثیرات دوستان و اطرافیان

دوستان و همسالان نقش مهمی در شکل‌گیری رفتار، ظاهر، علایق و اعتماد به نفس فرزندتان دارند. با این حال، والدین همچنان در تصمیمات مهمی مثل انتخاب مسیر شغلی، ارزش‌ها و اصول اخلاقی، نقش تأثیرگذاری ایفا می‌کنند.

۳- شکل‌گیری هویت جنسی

در این دوران ممکن است فرزند شما شروع به تجربه روابط عاشقانه کند که همیشه به معنای روابط عمیق و صمیمی نیست. برخی نوجوانان ممکن است مدت‌ها بعد به چنین روابطی برسند و نیازمند زمان و بلوغ بیشتر هستند.

آموزش‌های جنسی در این سن بسیار اهمیت دارد تا نوجوانان در آینده دچار مشکل نشوند. همچنین گرایش جنسی معمولاً در این دوران مشخص می‌شود، اما در برخی افراد ممکن است این فرآیند کمی دیرتر رخ دهد.

۴- تأثیر رسانه‌ها و فضای مجازی

اینترنت، تلفن همراه و شبکه‌های اجتماعی تأثیر زیادی روی نحوه ارتباط نوجوانان با دوستان و دیدگاهشان نسبت به جهان دارد.

۵- روند تصمیم‌گیری

نوجوانان ممکن است در این مرحله بدون تفکر کامل و عمیق اقدام کنند، چرا که مهارت‌های تصمیم‌گیری آنها هنوز در حال تکامل است و به مرور می‌آموزند که هر عمل پیامدها و گاهی خطراتی دارد.

رفتار والدین در زمان بلوغ پسران

نقش والدین در همراهی با پسران در دوران بلوغ اهمیت بسیاری دارد و می‌تواند تأثیر مستقیمی بر نحوه تجربه و رشد آنها در این مرحله از زندگی داشته باشد. برخی از رفتارهای کلیدی والدین در این زمینه عبارت‌اند از:

پذیرش و همدلی

والدین باید آماده باشند تا تغییرات جسمی، روانی و اجتماعی فرزندشان را بپذیرند و با دیدی مثبت و محترمانه با آنها برخورد کنند. این تغییرات بخشی طبیعی از فرآیند رشد هستند و نیازمند درک و حمایت والدین‌اند.

انتقال آگاهی و اطلاعات درست

ارائه اطلاعات علمی و صحیح درباره بلوغ و تغییرات مرتبط با آن اهمیت زیادی دارد. آگاهی از تحولات بدنی، احساسی و رفتاری می‌تواند به کاهش نگرانی و اضطراب پسران کمک کرده و آنها را برای مواجهه با این مرحله آماده‌تر کند.

تقویت ارتباط موثر

ایجاد و حفظ یک ارتباط صمیمی و باز با فرزندان در این دوران بسیار ضروری است. والدین باید شنونده خوبی باشند، به دغدغه‌ها و سوالات فرزندان پاسخ دهند و فضایی امن برای گفتگو درباره موضوعات مختلف فراهم کنند.

تشویق به پذیرش مسئولیت و استقلال

والدین باید به فرزند خود فرصت دهند تا مسئولیت‌پذیری و استقلال را تجربه کند. این می‌تواند شامل تصمیم‌گیری در امور شخصی، انجام وظایف روزمره و مواجهه با مسائل زندگی باشد.

آموزش و حمایت در مسائل جنسی

ارائه آموزش مناسب در زمینه مسائل جنسی و روابط سالم از وظایف مهم والدین است. آگاهی‌بخشی درباره ارزش‌ها، احترام به خود و دیگران و راهنمایی در مورد روابط عاطفی به فرزندان کمک می‌کند تا با آگاهی و مسئولیت‌پذیری بیشتری عمل کنند.

بلوغ دیررس در پسران

بلوغ دیررس وضعیتی است که در آن شروع فرآیند بلوغ در فرد با تأخیر نسبت به میانگین سنی معمول در جامعه رخ می‌دهد. این تاخیر می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند ژنتیک، شرایط محیطی، سبک زندگی یا اختلالات پزشکی باشد. در پسران، بلوغ دیررس به معنی شروع دیرهنگام تغییرات جسمانی و هورمونی مرتبط با این دوره است.

دلایل بلوغ دیررس در پسران عبارت‌اند از:

عوامل ژنتیکی

در برخی موارد، تاخیر در بلوغ به دلیل ویژگی‌های ارثی و ژنتیکی اتفاق می‌افتد. وجود ژن‌هایی که عملکرد هورمون‌ها یا رشد جسمی را تحت تأثیر قرار می‌دهند، می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد.

عوامل محیطی

تغذیه نامناسب، استرس‌های شدید، ابتلا به برخی بیماری‌ها یا مصرف مواد مضر مانند الکل و مواد مخدر از جمله عواملی هستند که ممکن است زمان شروع بلوغ را به تعویق بیندازند.

مشکلات پزشکی

اختلالاتی مانند نارسایی غده هیپوفیز، کمبود هورمون‌های جنسی یا برخی بیماری‌های ژنتیکی می‌توانند از علل پزشکی بلوغ دیررس باشند.

عوامل سبک زندگی

کم‌تحرکی، اضافه‌وزن یا چاقی و برخی الگوهای رفتاری ناسالم ممکن است فرآیند بلوغ را کندتر کنند و باعث تأخیر در بروز علائم آن شوند.

بلوغ از چه زمانی شروع می‌شود

علائم بلوغ زمانی آغاز می‌شود که تغییراتی در مغز کودک رخ دهد و منجر به آزادسازی هورمون‌های جنسی از غدد جنسی مثل تخمدان‌ها در دختران و بیضه‌ها در پسران شود.

معمولاً بلوغ در دختران بین ۱۰ تا ۱۱ سالگی و در پسران بین ۱۱ تا ۱۲ سالگی شروع می‌شود.

با این حال، نمی‌توان زمان دقیق شروع بلوغ هر کودک را به‌راحتی تشخیص داد چون تغییرات هورمونی در مغز قابل مشاهده نیستند.

فرآیند بلوغ ممکن است بین ۱۸ ماه تا ۵ سال طول بکشد و در هر فرد متفاوت است.

بلوغ زودرس در پسران

بلوغ زودرس حالتی است که در آن روند آغاز بلوغ در فرد زودتر از زمان طبیعی و میانگین سنی معمول در جمعیت اتفاق می‌افتد. این پدیده می‌تواند پیامدهای جسمی، روانی و اجتماعی متعددی را به همراه داشته باشد و نیازمند بررسی دقیق پزشکی است.

علل بلوغ زودرس در پسران شامل موارد زیر است:

عوامل ژنتیکی

برخی ژن‌ها که در تنظیم ترشح هورمون‌ها و فرآیند رشد نقش دارند، ممکن است زمینه‌ساز شروع زودتر بلوغ شوند.

عوامل محیطی

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، مصرف غذاهای حاوی هورمون‌های مصنوعی، آلودگی‌های زیست‌محیطی، مصرف الکل و مواد مخدر می‌توانند زمان شروع بلوغ را جلو بیندازند.

عوامل رفتاری

رژیم غذایی ناسالم، مصرف دخانیات یا مواد محرک و سبک زندگی پرخطر ممکن است فرآیند بلوغ را تسریع کند.

مشکلات پزشکی

بیماری‌هایی مانند پرکاری تیروئید، اختلالات غده هیپوفیز یا دیگر ناهنجاری‌های هورمونی می‌توانند منجر به بروز زودهنگام بلوغ شوند.

فشارهای محیطی و روانی

زندگی در محیط‌های پر استرس، مواجهه با فشارهای روانی یا قرار گرفتن در موقعیت‌هایی با بار جنسی زیاد ممکن است باعث آغاز زودتر علائم بلوغ شود.

بلوغ زودرس می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط، مشکلات عاطفی و اجتماعی و ناهماهنگی بین رشد جسمی و آمادگی روانی را افزایش دهد. در صورت مشاهده علائم، مراجعه به پزشک برای تشخیص علت و شروع درمان ضروری است.

علائم و نشانه های بلوغ پسران

بلوغ در پسران با مجموعه‌ای از تغییرات جسمی، روانی و اجتماعی همراه است که می‌توان آنها را به‌عنوان نشانه‌های آغاز این مرحله شناخت. در ادامه، برخی از علائم بلوغ در پسران به‌تفکیک آورده شده است:

• تغییرات جسمی
• رشد سریع قد و اندام‌ها همراه با افزایش وزن
• بزرگ شدن آلت تناسلی و بیضه‌ها
• ظاهر شدن مو در نواحی مختلف بدن مانند صورت، زیر بغل و ناحیه تناسلی
• تغییر فرم برخی بخش‌های صورت از جمله برجسته‌تر شدن فک و گونه‌ها
• بم‌تر شدن صدا و تغییر در نحوه صحبت کردن به دلیل تغییرات حنجره و تارهای صوتی

تغییرات روانی

• تجربه احساسات متنوع و گاهی ناپایدار، از جمله افزایش ترشح هورمون‌های جنسی.
• تغییرات در رفتارها، شامل افزایش خشونت یا تبدیل به رفتار اغواگرانه نسبت به جنس مخالف.
• افزایش تمایل به استقلال و انگیزه برای اعلام هویت شخصی.

مراحل بلوغ در پسران

بلوغ در پسران فرآیندی چندمرحله‌ای و طولانی است که از شروع تا تکمیل آن چند سال به طول می‌انجامد. در این دوره، تغییرات گسترده‌ای در ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی رخ می‌دهد. مراحل بلوغ پسران به شرح زیر است:

آغاز تغییرات جسمانی

در سنین حدود ۹ تا ۱۴ سالگی، نخستین نشانه‌های بلوغ ظاهر می‌شود. این تغییرات شامل رشد آلت تناسلی، افزایش مو در بدن و صورت، و رشد قد و وزن است. همزمان، هیپوفیز و غدد جنسی شروع به ترشح هورمون‌هایی می‌کنند که مسئول این تحولات هستند.

تحولات فیزیولوژیکی و بدنی

افزایش ناگهانی قد، رشد عضلات، تغییر شکل صورت از جمله برجستگی فک و گونه‌ها، و تغییرات در گردن از ویژگی‌های این مرحله است.

دگرگونی‌های جنسی

تولید اسپرم آغاز می‌شود و سایر تغییرات جنسی مانند افزایش ترشحات بدن و تمایل به تجربه‌های جنسی نیز دیده می‌شود.

تغییرات روانی و اجتماعی

پسران در این دوره با احساسات تازه و گاهی ناپایدار روبه‌رو می‌شوند. تغییر در رفتارها و شکل‌گیری گروه‌های اجتماعی جدید بخشی از این تحولات است.

شکل‌گیری هویت جنسی

آگاهی نسبت به نقش جنسیتی و تعریف خود به‌عنوان یک مرد تقویت می‌شود. همچنین نگرش‌ها و باورهای فرد درباره روابط جنسی و هویت جنسیتی شکل می‌گیرد.

انطباق با تغییرات

پذیرش تغییرات جسمی و روانی و تطبیق با مسئولیت‌های جدید در محیط خانوادگی و اجتماعی از مراحل پایانی بلوغ به شمار می‌رود.

تغذیه در دوران بلوغ

دوران بلوغ یکی از حساس‌ترین مراحل زندگی است که در آن نیازهای تغذیه‌ای بدن تغییرات چشمگیری پیدا می‌کند. تغذیه صحیح در این دوره نقش مهمی در رشد مناسب جسم و ذهن ایفا کرده و می‌تواند از بروز مشکلات جسمی و روانی جلوگیری کند. برخی توصیه‌های تغذیه‌ای مهم برای این دوران عبارت‌اند از:

رعایت تعادل در مصرف مواد غذایی

استفاده از رژیم غذایی متنوع و متعادل اهمیت زیادی دارد. تمامی گروه‌های غذایی شامل میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، منابع پروتئینی مانند گوشت، ماهی، تخم‌مرغ، حبوبات و همچنین لبنیات باید در برنامه غذایی روزانه گنجانده شوند.

افزایش مصرف منابع غنی از کلسیم

کلسیم برای استحکام استخوان‌ها و رشد مناسب آنها در دوران بلوغ ضروری است. مواد غذایی مانند شیر، پنیر، ماست، سبزیجات برگ سبز و برخی انواع ماهی می‌توانند نیاز بدن به کلسیم را تأمین کنند.

دریافت کافی آهن

آهن از دیگر مواد مغذی حیاتی در این دوره است که برای رشد و جلوگیری از کم‌خونی اهمیت دارد. گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، سبزیجات برگ‌سبز، مغزها و غلات کامل منابع خوبی برای تأمین آهن محسوب می‌شوند.

مصرف منابع امگا ۳

اسیدهای چرب امگا ۳ در حفظ سلامت مغز و قلب نقش کلیدی دارند. مصرف ماهی‌های چرب مانند سالمون و ماکرل، روغن‌های گیاهی، دانه‌هایی چون کنجد و کتان و انواع آجیل توصیه می‌شود.

افزایش دریافت فیبر غذایی

فیبر برای بهبود عملکرد دستگاه گوارش اهمیت دارد. مصرف میوه‌ها، سبزیجات تازه، حبوبات، غلات سبوس‌دار و مغزها به تأمین فیبر کافی کمک می‌کند.

کاهش مصرف قندهای ساده

مصرف زیاد شیرینی‌جات، شکلات، نوشیدنی‌های قندی و نوشابه‌ها ممکن است به اضافه‌وزن و مشکلات متابولیک منجر شود. بهتر است این مواد غذایی به مقدار محدود و کنترل‌شده مصرف شوند.

توسعه هویت جنسی

آگاهی از هویت جنسیتی و درک نقش اجتماعی خود به‌عنوان یک مرد در این مرحله تقویت می‌شود. همچنین پسران ممکن است تمایل بیشتری برای برقراری روابط عاطفی و دوستانه با جنس مخالف پیدا کنند.

چالش‌های اجتماعی و فشارهای جنسی

در این دوره، تجربه نخستین روابط عاطفی و مواجهه با فشارهای مرتبط با آن شایع است. علاقه بیشتر به محرک‌های جنسی از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیز ممکن است مشاهده شود.

شایان ذکر است که زمان شروع و شدت بروز این تغییرات در افراد مختلف متفاوت است. گاهی بلوغ ممکن است به‌طور کامل یا با نظمی مشخص اتفاق نیفتد. در صورت بروز نگرانی یا نیاز به راهنمایی، مشاوره با پزشک می‌تواند بهترین مسیر باشد.

تغییرات روحی و رفتاری پسران در بلوغ

تغییرات رفتاری و روحی در پسران طی دوران بلوغ تحت تأثیر تحولات جسمانی، هورمونی و تجربه‌های تازه قرار دارد. این تغییرات با شکل‌گیری نگرش‌های جدید نسبت به خود و دیگران همراه است. در ادامه به برخی از این تغییرات اشاره می‌شود:

گرایش به رقابت و ماجراجویی

تمایل بیشتر به شرکت در فعالیت‌های پرهیجان و پرخطر مانند ورزش‌های رقابتی و ماجراجویانه دیده می‌شود. افزایش قدرت بدنی و رشد عضلات نیز این رفتارها را تقویت می‌کند.

دگرگونی در روابط اجتماعی

پسران در این دوره علاقه بیشتری به برقراری روابط دوستانه و عاطفی با همسالان دارند و حساسیت آن‌ها نسبت به مسائل اجتماعی و عدالت افزایش می‌یابد.

رفتارهای مرتبط با جنسیّت

رشد آگاهی نسبت به مسائل جنسی و تمایل به تجربه روابط عاطفی و جنسی از تغییرات بارز این مرحله است.

تعامل با خانواده و محیط پیرامون

رفتار با والدین و اعضای خانواده تغییر می‌کند. گرایش به استقلال و حفظ حریم خصوصی بیشتر می‌شود. هم‌زمان، ارتباط با همسالان و جامعه گسترده‌تر می‌گردد و تجربه‌های عاطفی اولیه شکل می‌گیرد.

نگرش به تحصیل و آینده شغلی

پسران شروع به فکر کردن درباره آینده کرده و برای تحصیل و مسیر شغلی خود برنامه‌ریزی می‌کنند. توجه به آموزش و تلاش برای پیشرفت تحصیلی نیز افزایش می‌یابد.

این تغییرات نشان‌دهنده عبور از دوران کودکی به سوی بزرگسالی است و ممکن است با چالش‌های مختلفی همراه باشد. حمایت و راهنمایی خانواده، معلمان و جامعه نقش مهمی در کمک به نوجوانان برای گذر موفق از این مرحله دارد.

تفاوت بلوغ در پسران و دختران

بلوغ در دختران و پسران در برخی ویژگی‌ها مشابه است اما تفاوت‌های قابل‌توجهی نیز دارد. در ادامه به برخی از تفاوت‌های اصلی بین بلوغ دختران و پسران اشاره می‌شود:

زمان آغاز بلوغ

دختران معمولاً زودتر از پسران وارد دوره بلوغ می‌شوند. شروع بلوغ در دختران اغلب بین ۸ تا ۱۳ سالگی است، در حالی که این روند در پسران معمولاً از ۹ تا ۱۴ سالگی آغاز می‌شود.

تغییرات فیزیکی

در دختران، تغییرات بدنی شامل رشد سینه‌ها، ظاهر شدن موی ناحیه تناسلی، و تغییراتی در شکل لگن و شکم است. در پسران این تغییرات بیشتر به رشد اندام تناسلی، افزایش حجم عضلات، بزرگ‌تر شدن جثه و رشد موی بدن مربوط می‌شود.

تغییرات هورمونی

در دختران، هورمون‌های استروژن و پروژسترون نقش اصلی در تغییرات جسمی و روند بلوغ ایفا می‌کنند. در پسران، ترشح بیشتر تستوسترون سبب تغییرات بدنی و ویژگی‌های مردانه می‌شود.

شکل‌گیری هویت جنسی

دختران در این مرحله ممکن است با موضوعات مرتبط با هویت و گرایش جنسی روبه‌رو شوند. پسران نیز فرآیند مشابهی را تجربه می‌کنند، اما ممکن است در برخی جنبه‌ها تفاوت‌هایی در روند شکل‌گیری وجود داشته باشد.

تجربه‌های اجتماعی و جنسی

در دختران، شروع قاعدگی و تغییرات عاطفی و اجتماعی از ویژگی‌های مهم بلوغ است. در پسران، تغییر رفتارهای جنسی و توجه به مسائل مرتبط با جنسیت بخشی از این دوره محسوب می‌شود.

بروز افسردگی در دوران بلوغ

بر اساس گزارش آکادمی کودکان آمریکا، حدود دو درصد از کودکان زیر ده سال به افسردگی مبتلا می‌شوند.

در سنین ده تا چهارده سال که معمولاً بلوغ آغاز می‌شود، میزان افسردگی در کودکان بین پنج تا هشت درصد افزایش می‌یابد.

قبل از بلوغ، نرخ افسردگی در پسران بیشتر از دختران است، اما با ورود به دوران بلوغ، این میزان در دختران تقریباً دو برابر پسران می‌شود.

علائم افسردگی در دوران بلوغ

نشانه‌هایی که ممکن است دلالت بر افسردگی داشته باشند شامل موارد زیر هستند:

افکار خودآسیب‌رسانی، اجتناب از رفتن به مدرسه، افت تحصیلی، انجام رفتارهای پرخطر، دردهای جسمی نامشخص و مداوم، احساس گناه بیش از حد، گریه‌های بی‌دلیل، حس درک نشدن، از دست دادن علاقه به سرگرمی‌های قبلی، وابستگی شدید به یک والد یا نگرانی از فقدان او، مشکلات خواب، تغییرات در وزن، احساس خستگی بی‌دلیل و دشواری در تمرکز.

علائم افسردگی را باید جدی گرفت و هرگز نباید با فرزند خود به گونه‌ای رفتار کنید که او را تحقیر کند، به ویژه اگر افکار خودآسیب‌رسانی یا خودکشی دارد.

در پایان، دوران بلوغ از نظر جسمی، روانی و عاطفی دوره‌ای پرچالش است و والدین باید با صبر و حوصله و حفظ ارتباط خوب با فرزندشان، در کنار او باشند. همچنین بهتر است قوانین و انتظارات خانواده را به روشنی و صراحت بیان کنند تا فرزندشان بتواند در این مسیر بهتر رشد کند.

⏬مقالات پیشنهادی برای شما عزیزان⏬

تنفس صحیح به چه معناستطول عمر بیماران دو قطبیچگونه والدین سمی نباشیم

مطالعه بیشتر